Een eetbare buurt: van voedselbossen tot stadslandbouw
Doelgroep:
Lokaal bestuur, Onderneming
Thema:
Natuur en bosRuimteVoedingType info:
Begeleiding (persoonlijk)Carina Govaert
Via dit project wordt begeleiding aangeboden voor de realisatie van eetbare buurtprojecten (bv. buurtboomgaard, samentuin, voedselbos) en voor productiegerichte initiatieven zoals stadslandbouw.
Velt denkt mee over de mogelijkheden van de locatie, de participatie van de buurtbewoners, het soort project dat je wil initiëren en de randvoorwaarden. Velt begeleidt het participatief traject waarbij de invulling van de plek vorm gegeven wordt in samenspraak met de toekomstige gebruikers. Bij initiatieven voor landbouwers staan De Landgenoten je extra bij.
Het resultaat kan bijvoorbeeld zijn: een pluktuin waar bezoekers en boer samenwerken, een plukroute doorheen je gemeente waar kleine verloren plekjes een lekkere invulling krijgen, een buurtboomgaard of samentuin op het terrein van het voormalig OCMW, een voedselbos bij een dagcentrum voor mensen met een beperking dat gericht is op inclusie met de buurt.
Projectinhoud en –verloop
Een eetbare buurt kan verschillende vormen aannemen. Dit stappenplan is een voorbeeld.
- Stap 1 – Analyse
- alle aspecten, kansen en knelpunten in kaart te brengen: ruimtelijk-technisch (bv. bodemkwaliteit), economische waarde, ecologische impact, sociale betekenis voor de buurt, rol van stakeholders en partners en juridische aspecten
- indien uit de analyse blijkt dat er mogelijkheden zijn voor minstens een 1⁄2 VTE inzet van een professionele boer wordt De Landgenoten betrokken.
- Stap 2 – Projectdefinitie met stappenplan
- 1e visievorming: uitschrijven van één of meerdere scenario’s
- toetsing bij partners, buurt en binnen het gemeentebestuur
- opmaak van een projectdefinitie met stappenplan (incl. begroting, timing en begeleiding na de inrichting en aanplant van de locatie).
- Stap 3 – Uitvoering begeleidingstraject op maat, na de inrichting en aanplant
Het is mogelijk dat stappen 1 en 2 reeds werden uitgevoerd door het gemeentebestuur en haar partners en Velt enkel in stap drie wordt ingeschakeld.
Voorbeeld 1: project eetbare buurt met vrijwilligers/burgers (samentuin, voedselbos, ...)
- Begeleiding participatief traject buurtbewoners en andere stakeholders (bekendmaking, werving geïnteresseerden, inspraaksessie of infoavond, begeleiding groepsontwikkeling, …)
- Op basis van de uitkomst van het participatief traject: uitwerken van aanplantingsvoorstel met aandacht voor de noden van de buurt => integratie van eetbare elementen en elementen die beantwoorden aan andere noden zoals rust, ontspanning en spel.
- Advies bij aanvraag vergunningen voor aanplant
- Opmaak technisch plan en beheersplan na de aanplant
- Na de aanplant: praktijklessen en praktische begeleiding op locatie, ifv. van een ecologisch groenbeheer met participatie van alle betrokkenen.
Voorbeeld 2: stadslandbouwproject met verdienmodel
- Sessie canvas-business model met initiatiefnemers
- Advies omtrent locatie (bodemanalyse, inrichtings- en beplantingsplan, bemestings- of beheersplan, ...)
- Advies bij aanvraag vergunningen, selectie concessiehouders, ...
- Advies en praktische begeleiding bij inrichting en teelt op locatie.
Timing
In een eetbare buurt bepalen de seizoenen de timing (aanplant, oogstperiode, …). Een begeleidingstraject start best in het voorjaar om de daaropvolgende winter de inrichting van de locatie met de aanplant te realiseren.
Een begeleidingstraject omvat een voorbereidende fase die gemiddeld één jaar in beslag neemt.
De gemeente is verantwoordelijk voor:
- Beschikbaar stellen van een perceel waar de eetbare buurt kan gerealiseerd worden
- Aanstelling van één contactpersoon die het project opvolgt en waar nodig andere gemeentelijke medewerkers met bijkomende expertise betrekt
- Input leveren voor de projectdefinitie (doelstellingen, timing, output)
- Eventueel: specifieke taken bij realisatie project (bestellen plantgoed, communicatie naar burgers, …)¨
Prijs (excl. btw)
De prijs is afhankelijk van de aard van het project en de gewenste begeleiding. Een offerte en stappenplan wordt opgemaakt na de startvergadering.
- Richtprijs voor de begeleiding bij de opstart van een eetbare buurt: 10.000 euro
- Richtprijs voor de begeleiding van een stadslandbouwproject: 7.200 euro
Foto Aikon producties voor Velt vzw
Getuigenissen van klanten:
Nevele plant bos om van te smullen
Ook Nevele ging reeds in zee met Velt. Tine Monseré, omgevingsambtenaar leefmilieu bij de gemeente: “Het aanbod van Velt was een welkom geschenk! We misten de concrete kennis en vaardigheden om rond duurzaamheid aan de slag te gaan. De hulp van Velt, partner uit het netwerk van Gemeente voor de Toekomst, kwam als geroepen.”
Heel wat bewoners in Nevele houden van het buitenleven. Dus werd een braakliggend terrein omgevormd tot een plek met duurzame bomen en struiken met eetbare vruchten. Tine Monseré: ‘Zo dragen we bij aan een verbetering van onze leefomgeving en aan de Nevelse klimaatdoelstellingen. Maar het voedselbos brengt bewoners ook met elkaar in contact. Iedereen is er welkom: burgers, scholen, jeugdbewegingen, noem maar op. Voordien leefden die groepen naast elkaar, dankzij het voedselbos vinden ze elkaar.’
