Samentuinen: lekker en sociaal
Doelgroep:
Burger, Lokaal bestuur, Onderneming
Thema:
Natuur en bos
Ruimte
Voeding
Type info:
Begeleiding (persoonlijk)Een samentuin levert veel meer op dan een lekkere oogst. Deelnemers genieten er ook van de sociale contacten. Zo'n tuin is dus beslist een verrijking voor jouw buurt. Door haar jarenlange ervaring ondersteunt Velt gericht buurtbewoners, grondeigenaar en lokale partners. Van een perceelsonderzoek, teelttechnisch advies en opmaak van het inrichtingsplan tot praktijkbegeleiding in de tuin. In sommige tuinen krijgt elke tuinier een eigen perceeltje en beheert de groep enkele gemeenschappelijke locaties (paden, tuinhuis, compost). Er zijn ook heel wat samentuinen waar de percelen samen worden beheerd. In ieder geval is het de tuiniersgroep die in overleg beslist over het wel en wee van de volledige tuin. De tuiniers werken met zorg voor onze leefomgeving. Ze maken hun tuingrond vruchtbaar door het gebruik van compost of groenbemesters. Kunstmest en pesticiden zijn in een samentuin overbodig.
Projectinhoud en –verloop
Velt heeft jarenlange ervaring met samentuinen en is in Vlaanderen en Nederland in meer dan 100 samentuinen actief betrokken. We bieden ondersteuning bij het zoeken van tuiniers, de organisatie van de tuiniersgroep, het onderzoek van het perceel, advies voor de inrichting van de tuin en begeleiding van de tuiniers. De concrete taken zijn, in chronologische volgorde:
- Tijdens de voorbereidende fase zit Velt rond de tafel met de grondeigenaar en eventuele andere betrokkenen (sociaal huis, school, …) en wordt een stappenplan opgemaaakt. Verwachtingen en mogelijkheden worden afgetoetst. In deze fase onderzoekt Velt ook de geschiktheid van de locatie.
- advies over onderzoek naar veiligheid van de bodem (herkomst, risico op vervuiling)
- advies over onderzoek naar teeltgeschiktheid van de bodem (organische stof, pH)
- Op een informatiemoment licht Velt aan alle geïnteresseerde buurtbewoners en andere betrokkenen toe wat een samentuin is en wat er van de tuiniers wordt verwacht. Dit gebeurt in overleg met de gemeente. Na het informatiemoment is er de mogelijkheid voor tuiniers om zich kandidaat te stellen.
- Na het informatiemoment zorgt velt voor een ecologisch bemestingsadvies en geeft aanbevelingen omtrent de aankoop en het toedienen van compost en eventuele organische meststoffen.
- Samen met de gemeente, de betrokken organisaties en de tuiniers zorgt Velt voor de opmaak van het inrichtingsplan van het gehele perceel. Tegelijkertijd adviseren we bij de concrete inrichting over:
- verdeling van perceel in individuele en gemeenschappelijke tuinperceeltjes
- omheining en randbeplanting
- gemeenschappelijk tuinhuis en composttoilet
- aanvoer van water
- Een belangrijk succeselement is de begeleiding van de tuiniers, minimaal één tuinseizoen, bij voorkeur twee teeltseizoenen. Bij deze begeleiding van de tuiniers heeft Velt twee doelstellingen voor ogen:
- de tuiniers laten nadenken over het verdere beheer van de tuin
- de tuiniers leren samen ecologisch tuinieren
- Velt begeleidt de tuiniers bij de uitbouw van een trekkersgroep die op termijn het beheer van de tuin op zich kan nemen. Hiervoor voorziet Velt volgende begeleidingsmomenten:
- voorbereiding en deelname aan de eerste twee tuiniersvergaderingen. Op deze vergaderingen worden de taakverdeling, het tuinreglement en de communicatie binnen en buiten de groep besproken.
- aanwezigheid op de winterbijeenkomst van de tuiniers voor de evaluatie van het voorbije jaar en de planning van het vorige jaar, na het 1e en na het 2e teeltseizoen.
- Voor het leren ecologisch tuinieren voorziet Velt de volgende begeleidingsmomenten:
- een basiscursus ecologisch tuinieren, 4 sessies, in de winter voor het 1e teeltseizoen
-
praktijkbegeleiding in de tuin, vanaf maart tot oktober (16 sessies) in het 1e teeltseizoen, met tweewekelijks een praktijkbegeleider van Velt
-
praktijkbegeleiding in de tuin, vanaf maart tot oktober (8 sessies) in het 2e teeltseizoen, met maandelijks een praktijkbegeleider van Velt
De mogelijkheid om af te wijken van deze aanpak wordt voorzien. Dit kan bv. als blijkt dat er extra begeleiding nodig is, of als weersomstandigheden een goede begeleiding onmogelijk maken. In zulke situaties wordt telkens, in overleg tussen de gemeente en Velt, gezocht naar de beste oplossing waarbij de verdere evolutie van de groep tuiniers centraal staat.
Timing
- De ervaring leert Velt dat een begeleiding tijdens twee teeltseizoenen de geschikte duur is om een autonoom functionerende tuiniersgroep te vormen. Voor de start van het eerste teeltseizoen, in maart, is een voorbereidende fase van 6 maanden gebruikelijk om te komen van een idee tot een klaarliggend perceel waar geïnteresseerde tuiniers kunnen starten. IN deze fase vindt voorbereidend overleg, het informatiemoment, de bodemanalyse en de inrichting van het perceel plaats.
- Conclusie: een volledig traject heeft een looptijd van 2,5 jaar. In overleg met de gemeente kan ifv. specifieke verwachtingen en mogelijkheden de duur van het begeleidingstraject aangepast worden.
De gemeente is verantwoordelijk voor:
- Beschikbaar stellen van een perceel waar de samentuin kan gerealiseerd worden
- Aanstelling van één gemeentelijk personeelslid die het project opvolgt en waar nodig andere gemeentelijke medewerkers met bijkomende expertise betrekt
- Het verzorgen van de communicatie over de samentuin naar de inwoners van de gemeente
- Eventueel: specifieke taken bij realisatie project (bestellen plantgoed, leveren compost en gehakseld hout, …)
Prijs (excl. btw)
De prijs voor een standaardtraject bedraagt 17.400 euro. Deze prijs is als volgt opgebouwd:
- Voorbereidende fase (overleg met grondeigenaar en initiatiefnemers, opmaak stappenplan, onderzoek locatie): 2.400 euro
- Informatiemoment voor geïnteresseerden: 600 euro
- Ecologisch bemestingsadvies: 600 euro
- Participatieve opmaak inrichtingsplan samentuin: 3.000 euro
- Begeleiding van de tuiniers
- uitbouw trekkersgroep (voorbereidende fase & seizoenen): 2.400 euro
- leren ecologisch tuinieren
- basiscursus ecologisch tuinieren, 4 sessies: 1.200 euro
- praktijkbegeleiding, maart-oktober 1 e seizoen, 16 sessies: 4.800 euro
- praktijkbegeleiding, maart-oktober 2 e seizoen, 8 sessies: 2.400 euro
Velt maakt steeds een offerte op maat, in functie van de verwachtingen en de mogelijkheden van de gemeente en mogelijke partners.
Contactpersoon Velt
Carina Govaert, carina@velt.nu 032 817475
Getuigenissen van klanten:
Getuigenis – samentuin Artic te Lot (Beersel)
In 2014 ging de integratiedienst van de gemeente Beersel via een participatietraject aan de slag met buurtbewoners van de voormalige Artic-fabriekssite in het centrum van Lot, een deelgemeente van Beersel. Twee wensen kwamen naar voor: een speeltuin en een moestuin voor de buurt. In de moestuin, ondertussen omgedoopt tot samentuin Velt-Artic, werden in het voorjaar 2016 de eerste groenten gezaaid. Drukbezette tweeverdieners, anderstaligen, mensen van Afrikaanse origine, ... de tuiniers zijn een mooie weergave van de multiculturele buurt. De buurtbewoners zijn de trekkers, daarbij met raad en daad bijgestaan door de Integratiedienst van de gemeente en Velt. De tuiniersgroep maakt ondertussen juridisch als Velt-groep ‘Samentuin Artic’ deel uit van Velt vzw.
De samentuin was einde 2017 vol. Daarom werd in 2018 een bijkomend stuk gazon ingepalmd door de enthousiaste tuiniersgroep. Van goesting gesproken ☺
