U bent hier

Hoe Brugge ten strijde trekt tegen voedselverspilling

FoodWIN

Het succesrecept van de samenwerking met FoodWIN? “Als Stad kennen we de lokale context, maar zij hebben heel wat kennis en praktische tips in petto over het thema, op maat van de burger”

Voedselverspilling staat almaar vaker op de klimaatagenda van lokale besturen. En terecht: want een Vlaams huishouden gooit per jaar gemiddeld 88 kilogram voedsel weg. Die voedselverspilling vormt een aanzienlijke bron van CO2-uitstoot. In Brugge besloten ze daar wat aan te doen, met de hulp van de experts van FoodWIN, de grootkeukens en duizenden Bruggelingen. En garde!
 
Eten: we doen het allemaal. Maar wat we helaas ook allemaal doen, is eten verspillen. De redenen waarom voedsel in de vuilnisbak belandt, zijn uiteenlopend: te veel gekocht of gekookt, verkeerd bewaard, of simpelweg vergeten.
 
“Mensen beseffen wel dat ze af en toe iets weggooien, maar het is pas als ze het op dagelijkse basis registreren, dat ze beseffen wat de omvang is”, zegt Loick Bekaert van FoodWIN, een vzw die burgers, lokale overheden en bedrijven ondersteunt om minder eten weg te gooien. “Eerst vallen ze steil achterover van het resultaat”, zegt Loick. “Maar meteen daarna is de volgende stap -actie ondernemen- snel gezet.” 
 
Hoeksteen van het Brugse klimaatbeleid
 

1 Kilogram voedselverlies vermijden, betekent 3,2 kg co2-uitstoot besparen.

“Toen we in 2015 van start gingen met ons project over voedselverlies, moesten we nog beargumenteren waarom we aanspraak zouden kunnen maken op een klimaatsubsidie”, vertelt Karine De Batselier, beleidsmedewerker klimaat van Stad Brugge. Het toont dat de link tussen voedsel en klimaat lange tijd niet evident was. Nochtans spreken de cijfers boekdelen: een derde van al het voedsel dat geproduceerd wordt, eindigt in de vuilnisbak. En 1 kilogram voedselverlies vermijden, betekent 3,2 kg co2-uitstoot besparen. “Intussen is voedingsbeleid (waarvan voedselverlies één van de zes speerpunten vormt) een hoeksteen van ons klimaatbeleid in Brugge. En ook elders groeit het belang: andere lokale besturen bellen ons geregeld op om te vragen hoe we onze voedselstrategie uitgerold hebben”, zegt Karine. Dat ging ongeveer als volgt.
 
Van de grootkeukens tot de gezinnen
 
De vraag om voedselverlies te helpen  bestrijden, kwam vanuit de ziekenhuizen. Dankzij een subsidie van OVAM kon Stad Brugge samen met FoodWIN oplossingen bieden. FoodWIN ging mee in de potten kijken, bekeek wat weggegooid én aangekocht werd en polste bij het ziekenhuispersoneel naar de feedback die ze kregen van de bewoners over de porties. 
 
"Een grootkeuken is een bedrijfje op zich, en vaak kan je door betere communicatie tussen bijvoorbeeld keuken- en zorgpersoneel al heel wat te weten komen", stelt Loick. "Portiegrootte kan een belangrijk knelpunt zijn, maar dit kan je niet weten zonder te meten”, duidt hij. Alles start bij het in kaart brengen van de voedseloverschotten in de grootkeuken. En zo'n meting is ook financieel erg interessant. In Brugge bespaarden ze zo tot 50.000 euro per jaar.
 
Vervolgens is FoodWIN, in opdracht van Stad Brugge en met klimaatsubsidies van het departement Omgeving gaan focussen op de huishoudens - die staan in voor een vierde tot zelfs de helft van alle voedselverspilling. “Eerst hebben we 50 ambassadeurs opgeleid”, legt Loick uit. “Mensen voor wie we workshops organiseerden om van hen echte experts in voedselverspilling te maken. Uit de nameting blijkt dat ze hun voedselverlies met maar liefst 65 procent konden reduceren. Een overdonderend succes.”
 
Sneeuwbaleffect
 
In de tweede fase van het project werd de groep uitgebreid naar zo’n 500 ambassadeurs: die kregen 9 uitdagingen voorgeschoteld in 5 weken. In hun mailbox vonden ze praktische tips & tricks. Denk bijvoorbeeld aan de de verschillende temperatuurzones in de koelkast: vlees bewaar je best in de onderste zone, net boven de groentenlade, bijvoorbeeld. Of: het verschil tussen ‘ten minste houdbaar tot’ (THT) en ‘te gebruiken tot’ (TGT). Weinig bekend, maar erg belangrijk in de strijd tegen voedselverlies. Met succes: via Foodwinners Brugge wisten ze hun voedselverspilling gemiddeld te verminderen met 67% - omgerekend op jaarbasis reduceren ze samen hun voedselverbruik met 19.662 kilogram, op die manier stoten ze in totaal 62.918 kilogram CO2 minder uit en besparen ze bovendien 82.383 euro.
 
In de derde fase (vanaf 2022) mikt Brugge op 5000 ambassadeurs. Doel: een sneeuwbaleffect creëren, want uiteindelijk zal iedere Bruggeling wel een ambassadeur kennen. “We mikken op een reductie van 30% voedselverlies”, aldus Karine.
 
Voedsel verbindt
 
“Dit project is van belang voor burger, milieu én portemonnee. Het heeft dan ook een enorme participatiegraad”, zegt de Brugse schepen van Energie en Klimaat Minou Esquenet. “Voedsel verbindt niet alleen, het maakt klimaatbeleid ook erg tastbaar. Het vormt ook een opstapje om het te hebben over minder vlees eten, seizoensgebonden fruit en groenten uit de korte keten, en zoveel meer.”
 
De strijd tegen voedselverspilling sluit ook naadloos aan bij het bredere voedselbeleid van de stad.  “Zo willen we mensen in contact laten komen met lokale stadslandbouwers, en willen we hen aan het moestuinieren krijgen. Voor onze eigen diensten ondertekenden we de Green Deal Eiwitshift: waardoor we onder meer op recepties door de stad kiezen voor meer plantaardige alternatieven. En tot slot hebben we het cocreatief voedselplatform Brugs Foodlab verdergezet, omdat het enthousiasme van de deelnemers zo groot was, ook nadat de subsidie voor het project afgelopen was”, vertelt Minou.
 
Succesrecept
 
Het succesrecept van de samenwerking met FoodWIN? “Als Stad kennen we de lokale context, maar zij hebben heel wat kennis en praktische tips in petto over het thema, op maat van de burger”, geeft Karine nog mee.
Als volgende stap zal Stad Brugge verschillende specifieke doelgroepen uitkiezen om op door te werken. Doel is om de opgedane kennis te delen (bijvoorbeeld in verband met grootkeukens) en om de aandacht voor voedselverspilling ook echt te integreren in de dagelijkse werking van bedrijven en organisaties. “Ook bij burgers hopen we dat veel blijft hangen van het begeleidingstraject, zodat die reductie van voedsel (en dus van CO2-uitstoot) een echte blijver is”, besluit Karine.
Dit artikel draagt bij aan volgende duurzame ontwikkelingsdoelen:

Hoe kan FoodWIN jouw gemeente helpen?