Recepten voor kernversterking (2016)

Een kernversterkende ruimtelijke ordening vormt de basis voor een betaalbare, klimaatneutrale, ondernemersvriendelijke en sociale gemeente.

Hoe ziet jouw gemeente eruit in 2040? Stel je dit even voor: een bruisend centrum waar iedereen te voet of met de fiets van zijn woning naar werk, winkels of school kan. Waar buren de auto’s die ze af en toe nog nodig hebben, onder elkaar delen. Waar er meer plaats is voor groen. Waar we minder energie verspillen en duurzame stroom en verwarming voor iedereen mogelijk is. Kortom, een gemeente waar we de klimaatverandering lokaal en concreet tackelen. En waar het fijn wonen is voor jong en oud. Een gemeente die klaar is voor de toekomst.

Rol gemeente
Kernversterking is een belangrijk actiepunt in de transitie naar een klimaatvriendelijke samenleving. Maar hoe pak je dat als gemeentebestuur aan, in het versnipperde en verkavelde Vlaanderen? 

BBL werkte samen met gemeentelijke ambtenaren en experten een “receptenboek” uit. In dit boek vindt u bij iedere recept een korte, duidelijke toelichting, één of meerdere praktijkvoorbeelden en verwijzingen naar diepgaandere info.

HEFBOOM 1: Locatiebeleid: waar bouwen? Minder versnippering, meer kernversterking

• Recept 1: Strategische visie als basis
• Recept 2: Herbestemmen van slecht gelegen woongrond
• Recept 3: Planologische ruil met onderhandse overeenkomst
• Recept 4: Herverkaveling uit kracht van wet met planologische ruil
• Recept 5: Verhandelen van bouwrechten

HEFBOOM 2: Regisseren van kernversterking: hoe verdichten? Sturen naar klimaatneutraliteit

Thema 1: Leegstand in de kern benutten: gebruik eerst wat er is

• Recept 6: Leegstand inventariseren en activeren
• Recept 7: Brownfieldconvenant: middel voor ruimtelijke recyclage
• Recept 8: Wonen boven winkels
• Recept 9: Onderbenutte woningen opdelen
• Recept 10: Onderbenutte verkavelingen verdichten en e-noveren

Thema 2: Hogere bouwdichtheden: dichter bij mekaar, meer groen

• Recept 11: Detailhandel in het centrum stimuleren
• Recept 12: Bouwdichtheden gebiedsgericht verhogen
• Recept 13: Criteria voor goede hoogbouw
• Recept 14: Ontwerpend onderzoek
• Recept 15: Slopen en verdichten
• Recept 16: Gemeenschappelijk wonen

Thema 3: Mobiliteit: een autoluwe wijk

• Recept 17: Lage autoparkeernormen
• Recept 18: Garage swap
• Recept 19: Hoge fietsparkeernorm
• Recept 20: Autoluwe straten met een gemeenschappelijke parking aan de rand
• Recept 21: Trage wegen als basis voor een ruimtelijk plan

Thema 4: Anders omgaan met eigendom: ruimte maken voor duurzame investeringen

• Recept 22: Erfpacht: niet de kosten, wel de rechten op bouwgrond
• Recept 23: Opstalrecht: de regie over bouwprojecten in handen houden
• Recept 24: Stedenbouwkundige lasten
• Recept 25: Verkoop onder voorwaarden
• Recept 26: Publiek-Private Samenwerking

HEFBOOM 3: Ruimtelijke ordening en hernieuwbare energie. Van fossiel naar 100% hernieuwbaar

• Recept 27: De energiekansenkaart: van fossiel naar hernieuwbaar
• Recept 28: De LATENT-scan: een energienet op lage temperatuur
• Recept 29: Een lokale coöperatieve voor een gezamenlijk warmtenet
• Recept 30: Zongericht stedenbouwkundig ontwerp