U bent hier

Hoe Eeklo zelfvoorzienend wordt met groene energie

Bron: 
De Standaard 15 december 2018
Dit artikel werd gereproduceerd met toestemming van de uitgever, alle rechten voorbehouden. Elk hergebruik dient het voorwerp uit te maken van een specifieke toestemming van de beheersvennootschap License2Publish: info@license2publisch.be.
Foto Fred Debrock

Het equivalent van 10 miljoen kubieke meter aardgas is voorhanden, voldoende om bijna alle Eeklose huizen te verwarmen.

Elektriciteit: check. Verwarming van huizen: weldra. Eeklo is zelfvoorzienend met groene energie. Het recept? Burgerbetrokkenheid. ‘Als de mensen het snappen, vallen de bezwaren tegen windmolens weg.’

EEKLO De hele week keken we uit naar wat er op de klimaattop in Katowice verteld werd. Maar we konden net zo goed kijken naar Eeklo, hoofdstad van ons eigenste Meetjesland. De stad met 21.000 inwoners gaat er prat op de eerste van ons land te zijn die zelfvoorzienend is op het vlak van elektriciteit. Dat is te danken aan de huidige acht windturbines en de veertien die nog op komst zijn. Met één windmolen per 900 inwoners zit het stadje in de internationale top.

‘Zie je die kleinere windmolen daar? Die werd eerst geweigerd omdat hij het zicht op de kerk zou verstoren. Intussen is hij een beetje ons handelsmerk: die stad met de windmolen naast de kerk, dat is Eeklo.’ Omgevingsambtenaar Dirk Waelput vertelt het op het dak van het stadskantoor. Hij was er al bij toen het verhaal in 1999 begon.

Niemand in beroep

Foto Fred Debrock

Op het dak van het gemeentehuis.
Medezeggenschap en mede-eigenaarschap.’ De projecten moesten voor de helft openstaan voor burgerparticipatie.'

Elders in Vlaanderen wordt vaak verzet aangetekend tegen de plaatsing van windmolens, maar niet in Eeklo. ‘In die twintig jaar ging niemand in beroep tegen een vergunning’, vertelt Waelput. Hoe dat komt?

‘Ons project is fundamenteel anders. We hebben van meet af aan vastgelegd waar de windmolens mochten komen. We hebben de mensen goed geïnformeerd – inclusief sessies op café – en we wilden participatie van de burger. Medezeggenschap en mede-eigenaarschap.’

De projecten moesten voor de helft openstaan voor burgerparticipatie. Zo kwam de stad uit bij de coöperatie Ecopower. In zo’n coöperatie word je aandeelhouder en koop je je stroom tegen kostprijs. De eerste turbine werd volledig met geld van coöperanten opgetrokken.

Het is niet zo dat alle Eeklonaren aangesloten zijn bij Ecopower. 'Een kleine duizend, en enkele duizenden in de rest van het Meetjesland’, zegt Jan De Pauw, de energie-adviseur van Ecopower ter plaatse.

Grote stookketel

Maar de windturbines produceren weldra wel voldoende hernieuwbare stroom (117 gigawattuur) om het energieverbruik van de huishoudens in Eeklo te dekken. ‘Binnen twee jaar hebben we een overschot en exporteren we groene stroom’, maakt Bob D’Haeseleer (Groen), de schepen van Ruimtelijke Ordening zich sterk.

Het volgende hoofdstuk dat ze aansnijden, gaat over verwarming. In de afvalverbrandingsoven van de intercommunale IVM gaat de warmte vandaag grotendeels verloren, op het deel waarmee stroom opgewekt na. De restwarmte zou in een net gestopt worden waar huizen, kantoren en bedrijven op kunnen aansluiten. De oven wordt dan als het ware de stookketel voor een grootschalige centrale verwarming. Het equivalent van 10 miljoen kubieke meter aardgas is voorhanden, voldoende om bijna alle Eeklose huizen te verwarmen. Een consortium van Ecopower en Veolia zal dit realiseren. In februari komt er een masterplan op de gemeenteraad.

Eeklose model gemeengoed?

Het warmtenet zal 40 miljoen euro per jaar aan fossiele brandstof uitsparen. ‘We halen zo de doelstelling om 30 procent minder CO2 uit te stoten’, zegt D’Haeseleer. ‘En dat allemaal met energie als streekproduct.’ Hij vindt het wel sneu dat Eeklo moet betalen voor die warmte, omdat de oven eigendom is van een intercommunale met nog achttien andere gemeenten.

We halen zo de doelstelling om 30 procent minder CO2 uit te stoten’, zegt D’Haeseleer schepen RO.

Anders dan bij de windenergie zullen mensen die geen coöperant worden toch kunnen aansluiten. Ze betalen dan voor hun warmte, ‘en die prijs zal lager liggen dan de prijs van aardgas’, belooft Jan De Pauw.

Na wind en warmte broeden ze op zonne-energie. Gronden langs de snelweg N49 komen in aanmerking voor zonnepanelen, maar tegelijk ook voor waterbuffering en natuurontwikkeling.

Bob D’Haeseleer vraagt zich af waarom het Eeklose model nog geen gemeengoed is in Vlaanderen. ‘Het is wachten op een decreet.’ Gelet op het feit dat Eeklo zoveel groene stroom produceert, vindt de schepen het intussen wel ‘cynisch’ dat bij een stroomtekort de helft van de stad afgekoppeld kan worden. ‘Zo worden lokale besturen die een inspanning doen allesbehalve beloond.’

‘Eeklo geldt al enige tijd als een lichtend voorbeeld’, bevestigt Bram Claeys, directeur van de Organisatie Duurzame Energie (ODE) en zelf afkomstig uit de Oost-Vlaamse stad. ‘Wat elektriciteit betreft, is de stad uniek. Het zou fijn zijn als andere steden en gemeenten het voorbeeld volgden. Het Eeklose model werkt, maar er zijn andere mogelijk. Wij zien net zo goed interessante dingen gebeuren in pakweg Gent of Antwerpen.’

TOM YSEBAERT