De auto die ook het licht doet branden: staat de slimste laadpaal in Bonheiden?

 

Er bestaan al zogenaamde slimme laadpalen. “Die laden vooral wanneer er groene stroom voorhanden is of wanneer het net voldoende stroom ter beschikking heeft. Als het net overbelast is, dan wordt het laden even beperkt. Zo kunnen pieken vermeden worden”, zegt experte Sophie Loots van energiecoöperatie ZuidtrAnt. 

 

Maar zelfs de 'slimme' laadpalen kunnen ooit weer 'te dom' lijken. Want specialisten wijzen al in de richting van bidirectioneel laden. Vandaag zijn de batterijen van elektrische wagens nog bedoeld om in één richting gebruikt te worden: je laadt de batterij vol en je verbruikt de lading door elektrisch te rijden. Maar dat lijkt maar tijdelijk. 

 

“We gaan ervan uit dat bidirectioneel laden uiteindelijk de nieuwe norm wordt. Je kan dan je autobatterij volladen en ontladen, zodat je overdag je elektrische auto kan opladen met zonnepanelen en 's avonds de wasmachine kan laten draaien met stroom uit de batterij van diezelfde elektrische auto”, zegt Loots. 

 

 

“Zo wordt de auto een rijdende batterij, waarbij de batterij de ene keer wordt ingezet voor mobiliteit en de andere keer voor de stroomvoorziening van het gemeentehuis wanneer de zon niet schijnt. We hebben hier nu twee elektrische deelwagens van de gemeente in gebruik. Op momenten waarop het gemeentepersoneel ze niet gebruikt, kunnen ze ook geboekt worden door burgers. Zij moeten geen schrik hebben dat ze op een bewolkte dag met een lege batterij geconfronteerd worden omdat het gemeentehuis alle energie opgebruikt heeft. De sturing houdt rekening met de reserveringen van de auto en laat dus altijd genoeg stroom in de auto om de geplande ritten uit te kunnen voeren”, legt de Bonheidense duurzaamheidsambtenaar Thomas Pluymers uit. 

 

In de batterij van een elektrische wagen blijkt alleszins heel wat energie opgeslagen te kunnen worden. “Een thuisbatterij om aan de muur te hangen zoals die nu al te koop is, kan tussen de 5 en 10 kilowattuur opslaan, terwijl elektrische auto's 40 tot 90 kilowattuur capaciteit hebben. Een doorsnee autobatterij zou een gemiddeld gezin voor één tot twee weken elektriciteit kunnen leveren”, rekent Loots uit. 

 

Te vroeg 

 

“Veelbelovend”, zo klonk het dan ook toen de eerste publieke bidirectionele laadpaal van ons land acht maanden geleden officieel in gebruik werd genomen. Minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open Vld) mocht in september naar Bonheiden komen om die eerste bidirectionele laadpaal van het land officieel in gebruik te gaan nemen. Acht maanden later zijn we benieuwd naar de resultaten. Want werkt de theorie ook in de praktijk? Om daar een antwoord op te krijgen, blijken we nog iets 'te vroeg' te zijn. Of de laadpaal 'te laat', zo kan je het ook bekijken. Er kon voorlopig namelijk nog geen enkele auto komen laden of ontladen. 

“De installateur had de stroomklemmen verkeerd aangesloten, daardoor kwam er verkeerde data binnen. Dat probleem is half februari opgelost. Ondertussen is na lang wachten de homologatie en de netstudie gebeurd, nu volgt er nog een ijking en een keuring door Fluvius. Volgende week is het systeem eindelijk operationeel”, zegt Sophie Loots. 

De Bonheidense beleidsmakers vinden het jammer dat hun paradepaardje zo lang niet operationeel was, maar blijven geloven in de mogelijkheden. “Als je iets vernieuwends doet, loopt de uitrol en de administratie daarrond niet altijd even vlot, dat maakt deel uit van het leerproces. Voor ons is dat bidirectioneel laden alleszins de kroon op ons werk inzake duurzaamheid”, reageren schepen van Milieu Mieke Van den Brande (CD&V) en schepen van Mobiliteit Bart Vanmarcke (Open Vld). 

 

 

Op resultaten is het dus nog wachten. Maar bij ZuidtrAnt, dat deel uitmaakt van Europees project Deel De Zon, hebben ze ondertussen plannen voor een tweede bidirectionele laadpaal. “Die komt aan woonzorgcentrum Zonnestraal in Lint. Het wordt de tweede van het land op openbaar domein, naast enkele testprojecten die er elders ook nog lopen”, zegt Sophie Loots. 

Nu wordt de technologie internationaal gezien vooral gebruikt bij deelauto's. “In de toekomst wordt het zeker ook een optie om in te schakelen bij particulieren. Maar voorlopig zijn er nog geen bidirectionele laadpalen voor particulieren beschikbaar. De meeste elektrische wagens zijn ook nog niet uitgerust om als powerbank op vier wielen te gebruiken. Met de nieuwste Tesla is dat bijvoorbeeld nog niet mogelijk. Twee modellen van Nissan (onder andere de bekende Leaf, red.) kunnen het ondertussen. Andere autobouwers zoals onder andere Hyundai, BMW en Renault zijn er volop mee bezig. Particulieren en bedrijven die nu een laadpaal willen kopen, kunnen best voor een slimme laadpaal gaan, binnen een paar jaar is een bidirectionele ook een mogelijkheid”, zegt Sophie Loots.

 

Om bidirectioneel laden ooit naar het grote publiek te brengen, zal er volgens Loots wel iets aan de tarieven moeten veranderen. “Er is nog geen echt terugverdienmodel om elektriciteit van je auto aan een gebouw te leveren”, zegt ze daarover. “Mensen die flexibiliteit aanbieden, zouden daar goed vergoed voor moeten worden omdat ze helpen om overbelasting van het net te voorkomen. De komende jaren wil de VREG de aanrekening drastisch veranderen, met meer aandacht voor het moment waarop je elektriciteit vraagt en hoeveel je tegelijk vraagt. Pas als die krijtlijnen helemaal duidelijk zijn, kunnen mensen echt berekenen of het voor hen loont om te investeren in zonnepanelen, een elektrische wagen, een slimme laadpaal die rekening houdt met de zonneproductie en de totale vraag van dat moment of zelfs zo'n bidirectionele laadpaal. Zeker is dat hoe slimmer je je huis kan maken, hoe minder je in de toekomst zal moeten betalen voor je elektriciteit. Dat klinkt super ingewikkeld voor veel mensen, maar het zal niet anders zijn”, concludeert Sophie Loots. 

 

 

Ons elektriciteitsnet wordt ondertussen steeds meer bevraagd, met meer zonnepanelen, elektrische auto's, windmolens, warmtepompen, enzovoort. Björn Verdoodt, woordvoerder van netbedrijf Fluvius, ziet bidirectioneel laden als een van de mogelijkheden om de pieken in vraag en aanbod te verkleinen. “We hebben in ons land een performant elektriciteitsnet en dat zal ook de komende jaren zo zijn. Zo is er een studie die aangeeft dat er in België tot één miljoen elektrische wagens kunnen rondrijden zonder dat het net daardoor in problemen komt. Dat aantal wordt verwacht tegen 2030. Dat moeten we dus nu al beginnen voor te bereiden”, aldus de woordvoerder. 

“Bidirectioneel laden kan dan een deel van de oplossing zijn. Om zo'n autobatterij echt als thuisbatterij te gebruiken, moet de omvormer aan onze technische vereisten voldoen om in twee richtingen met het net samen te werken. Fluvius is hier technisch klaar voor en accepteert zulke omvormers, zoals we ook al doen voor de thuisbatterijen die sommigen aan de muur hebben hangen. Ons elektriciteitsnet kan nu al in twee richtingen laden. De oplossing ligt bij de autofabrikanten die er al dan niet voor kiezen om geschikte omvormers te integreren”, aldus Verdoodt. 

 

“Naast bidirectioneel laden zullen slimme huishoudtoestellen ook een grote rol gaan spelen om de vraag te spreiden. In combinatie met een digitale elektriciteitsmeter kunnen die aanvoelen wanneer het ideale moment is om tegen lage tarieven pakweg de wasmachine op te laten springen, op een moment dat er veel stroom ter beschikking is”, zegt hij. 

 

 

De theorie van bidirectioneel laden klinkt veelbelovend. Maar bij ons is het in de praktijk nog wachten op de eerste versnelling, om het in autotermen te zeggen. Dat steekt schril af bij wat er momenteel bij onze noorderburen gebeurt, waar sowieso ook een pak meer elektrische auto's rondrijden. Daar laden ze op sommige plekken al op kruissnelheid in twee richtingen. 

 

Zo heeft Utrecht zich de voorbije jaren ontpopt als de hoofdstad van het bidirectioneel laden. “De autobatterijen worden steeds groter, je hebt ze maar zelden helemaal nodig. Op die manier kunnen we schone energie uit zon en wind opslaan in geparkeerde auto's en die terug leveren als er veel vraag is.

 

 

Aan het woord is ondernemer Robin Berg. De pionier startte in zijn Utrechtse wijk Lombok in samenwerking met Renault met het plaatsen van een netwerk van bidirectionele laadpalen. Hij richtte ook We Drive Solar op, een bedrijf dat elektrische deelauto's aanbiedt die op zonnestroom rijden en deel uitmaken van een wijkenergiesysteem. 

 

Berg opende zijn eerste publieke directionele laadpaal van Europa in 2019, met niemand minder dan koning Willem-Alexander als assistent om de wagen feestelijk in te pluggen. “We hebben alleen in Utrecht ondertussen al zo'n 400 bidirectionele laadpalen staan, goed voor achthonderd laadpunten. We willen de eerste bidirectionele stad ter wereld worden.” 

 

Bergs bedrijf is ondertussen ook buiten Utrecht actief. “Onze laadpalen worden ook de komende maanden verder uitgerold, met honderden nieuwe verspreid over het land. We merken dat meer en meer steden bij aanbestedingen voor laadpalen standaard beginnen te vragen om ze bidirectioneel te maken. En ook de automerken gaan de komende jaren meer geschikte modellen aanbieden. Voorlopig werken we hier met een testversie van de Renault Zoë voor onze deelwagens. Die modellen gaan nu ook breed uitgerold worden voor particulieren. Zulke wagens zetten ook de deur open voor thuisinstallaties”, schetst Berg zijn toekomstbeeld. 

 

 

Bert Provoost