Toekomstbestendig gebouw - hulp bij ontwerp

Een toekomstbestendig en regeneratief gebouw is aanpasbaar, gezond en veerkrachtig. Regeneratief bouwen gaat verder dan duurzaam bouwen. Het gaat verder dan het inperken van de negatieve impact en creëert een positieve impact op de aarde, de maatschappij en de gezondheid en het welzijn van de mens. De natuur is hierbij het uitgangspunt om de problemen op te lossen waar onze samenleving mee kampt. 

Door grondstoffen en materialen slimmer te gebruiken, respecteren we de draagkracht van de planeet. Het gros van de conventionele bouwmaterialen, zoals beton en cement, vreet aan de planetaire grenzen. Materialen uit een hernieuwbare of biologische oorsprong hebben een stapje voor. Grondstoffen als hout, kurk, leem, schelpen of gras zijn quasi onuitputbaar. De natuur zorgt voor een continue voorraad. Het gebruik van deze grondstoffen geeft ook een boost aan de lokale economie en tewerkstelling. Gras kan je bijvoorbeeld eenvoudig in de berm om de hoek oogsten.

Een toekomstbestendig en regeneratief gebouw levert een actieve bijdrage aan het herstel van de plek. En nee, daar zijn geen hightech oplossingen voor nodig. Een groendak of een lap verticaal groen versterkt al de omgeving. In een mum verrijkt een gebouw de plaatselijke biodiversiteit, versterkt het de opslag van CO2 en doet het een duit in het zakje op vlak van wateropslagcapaciteit. Het International Living Future Institute definieert zeven criteria voor regeneratieve gebouwen: plaats, water, energie, materialen, gelijkheid, schoonheid, gezondheid en geluk (bron: de Living Building Challenge).

Samen met het gemeentebestuur gaat VIBE aan de slag om die shift te realiseren. Een open blik helpt om alles in een breder perspectief te plaatsen. Onze gebouwen en wijken zijn namelijk deel van een groter geheel. Dat moeten we te allen tijde in het achterhoofd houden. Regeneratief ontwerpen en bouwen houdt rekening met de wisselwerking tussen het gebouw en zijn omgeving.

Met haar vele en veelal contextgebonden facetten, vraagt toekomstbestendig en regeneratief bouwen doorgaans kennis en ervaring die veel ambtenaren en ontwerp- of bouwteams nog niet hebben vergaard. Hoe beoordeel je als gemeente dan het regeneratieve potentieel van een voorgelegd bouwproject en hoe krik je het ambitieniveau en de concrete invulling ervan op als het huidige ontwerp tekortschiet? VIBE helpt bij het opstellen van meer ambitieuze maar haalbare doelen en bekijkt met alle betrokkenen hoe aspecten van regeneratief bouwen op een efficiënte maar kwalitatieve manier ingebracht kunnen worden. 

Projectinhoud en -verloop (stappen, timing, verwachte output):

Binnen dit project biedt VIBE begeleiding bij opkrikken van het ambitieniveau m.b.t. toekomstbestendig en regeneratief bouwen van een concreet project. Dat gebeurt via verschillende werksessies met de gemeente en de verantwoordelijke ontwikkelaar, het ontwerp- of bouwteam. De timing zal in onderling overleg vastgelegd worden op basis van de voorliggende projectplanning.

Stap 0: Intakegesprek 

• Eerste inleidende gesprek met de opdrachtgever

• Sitebezoek om de behoeften en mogelijkheden in kaart te brengen

• Opstellen van een plan van aanpak voor de opdrachtgever

• Afspreken van het aantal werksessies en bespreken van de verwachtingen en concrete inhoudelijke invulling (standaard zijn vier werksessies voorzien)

Stap 1: Analyse van het project en de context

• Om tot een geslaagd project te komen is een goede analyse onontbeerlijk. Daarbij is het belangrijk het project te bekijken zowel op gebouwniveau als in een ruimere context. Wat zijn de mogelijkheden van dit bouwproject en hoe past het binnen de ruimere visie van de gemeente? Door een stap terug te zetten en met een open blik uit te zoomen, kunnen nieuwe inzichten vorm krijgen en toegepast worden op het concrete project

• VIBE helpt de gemeente om de kwaliteiten, knelpunten, kansen en bedreigingen van het voorliggende project en de ruimere opdracht en context op een heldere en gestructureerde manier in kaart te brengen

• Tijdens deze eerste werksessie toetsen we de kennis van de deelnemers en geven we een introductie tot regeneratief bouwen. Op deze manier vertrekt iedereen vanuit dezelfde achtergrond

• Voor deze stap wordt één werksessie voorzien

Stap 2: Aanscherpen van de ambitie op vlak van regeneratief bouwen

• Samen met de betrokken partijen onderzoekt VIBE wat de ambitie van de gemeente is op vlak van ruimtegebruik en natuurlijke habitat, hergebruik en verbruik van water, energieverbruik en hernieuwbare energie, welzijn en geluk van de mens, hergebruik en urban mining, duurzaam materiaalgebruik, veranderingsgericht bouwen, integratie van natuur, toegankelijkheid en sociale inclusie

• Deze ambities worden duidelijk omschreven en gebundeld en dienen als uitgangspunt voor het bijsturen van het ontwerp

• Voor deze stap wordt één werksessie voorzien wanneer de standaard ambities van het voorgestelde traject gevolgd worden. Indien de ambities op maat aangepast moeten worden, wordt een extra werksessie voorzien

Stap 3: Hulp bij ontwerpoptimalisatie

• Op basis van de analyse en aangescherpte ambities stelt het ontwerpteam samen met de gemeente een aangepast plan op

• Op regelmatige tijdstippen komen de betrokken partijen samen om de voortgang van het project te bespreken

• VIBE begeleidt deze werksessies en helpt het ontwerp bij te sturen zodat het voldoet aan de ambitie van de gemeente

• Voor deze stap worden twee werksessies voorzien

Stap 4: Presentatie

• VIBE presenteert de belangrijkste conclusies en aanbevelingen in een duidelijk overzicht dat projectspecifiek kan bijdragen, maar ook handvaten aanbiedt voor andere of toekomstige bouwprojecten

Stap 5: Nazorg

• Tot een maand na de jury kan VIBE tot vier uur nazorg leveren

Stap 6: Evaluatie (optioneel)

• Tijdens het ontwerp- en bouwproces wordt het project geëvalueerd zodat de vooropgestelde ambities behaald worden. Het ontwerp- of bouwteam zal de nodige documenten voorleggen om de evaluatie te kunnen uitvoeren. De gemeente zal zelf de evaluatie uitvoeren, met begeleiding van VIBE.

• De evaluatie is enkel mogelijk als dit ook zo werd opgenomen in het bestek en afspraken met ontwerp- en/of bouwteam.

• VIBE begeleidt de gemeente bij de tussentijdse evaluaties en de eindevaluatie van het project.

• Voor de tussentijdse evaluatie worden 4 adviesmomenten voorzien: voorontwerp, definitief ontwerp, aanbesteding, voorlopige oplevering. Per evaluatiemoment kan de gemeente advies van VIBE inroepen. Per evaluatiemoment kan het advies variëren van een volledig nazicht door VIBE tot een adviesmoment met een gericht aantal vragen.

• De eindevaluatie gebeurt bij de definitieve oplevering en hiervoor kan de gemeente ook advies van VIBE inroepen.

De gemeente is zelf verantwoordelijk voor (rol, inspanningen gemeente)

• De praktische organisatie van de werksessies 

• De opmaak van een analyse- en ambitienota

• De opmaak van een aangepast ontwerp

• Het uitvoeren van de evaluatie en de communicatie met het ontwerp- of bouwteam in functie van de nodige bewijslast tijdens de evaluatie (optioneel).

Prijs (exclusief BTW tenzij anders vermeld)

• Stap 0 t.e.m. 5: 10.140 euro

• Extra werksessie ambitie op maat: 1.560 euro

• Optioneel, stap 6, volledig nazicht bewijsdocumenten, per sessie: 1.170 euro

• Optioneel, stap 6, advies met gerichte vragen, per sessie: 585 euro

• Verplaatsingsonkosten (zoals aankoop treintickets) zijn niet inbegrepen

Contactpersoon en gegevens (graag ook foto)

Heb je interesse om een regeneratief gebouw te realiseren in jouw gemeente, neem dan contact op met Yara Helsen, info@vibe.be. Zij helpt je graag op weg in het aanbod.