Een Mini-/Medium-/MaxiWoud in jouw gemeente
De natuurvoordelen die bomen ons bieden zijn talrijk en divers. Zij reguleren onze temperatuur, zorgen voor zuiverder lucht en een betere waterkwaliteit. Ze bevorderen de biodiversiteit, creëren visuele buffers, zorgen voor infiltratie van het water wanneer er teveel is en geven het af wanneer er te weinig is. Ze beperken of verhinderen erosie en zorgen voor natuurlijke evenwichten (bv. bestuivers en natuurlijke vijanden van plaagsoorten). Én: het zijn favoriete speel- en ontspanningsplekken! Elke boom is bovendien een meerwaarde in de broodnodige aanpassing aan ons veranderende klimaat. De functies die bomen voor ons vervullen worden ook nog eens versterkt als ze in groep staan, waardoor er een complex ecosysteem ontstaat dat nog bijkomende diensten biedt, niet alleen voor de natuur maar ook voor ons eigen welzijn.
Bomen en bossen zijn hotspots van biodiversiteit én hotspots voor de mens.
Daarom zou elke Vlaming op (veilige) wandelafstand van zijn woonplaats moeten kunnen beschikken over minstens één stukje toegankelijk groen. Zeker voor kinderen en jongeren is dit cruciaal. We stellen immers vast dat door de veranderde maatschappelijke context van de voorbije decennia hun autonomie om zich vrij te bewegen sterk is ingeperkt. Een belangrijk deel van onze jongeren is in toenemende mate vervreemd van onze natuur en dat is een trend die we absoluut moeten trachten te keren. Want buitenzijn en -spelen in het groen is goed voor ons!
Uit onderzoek blijkt keer op keer dat kinderen die toch nog voldoende buitenspelen in de natuur, minder stress of concentratieproblemen ervaren en minder last hebben van hyperactiviteit, onaangepast gedrag of emotionele problemen. Ze zijn fysiek en mentaal vaak gezonder, beschikken over een betere motoriek en vertonen minder angst en betere sociale vaardigheden. Kinderen die tijd in de natuur doorbrengen zullen ook veel ontdekkingen doen en verwondering/bewondering/ontzag ervaren voor alles wat er leeft rondom hen. Uit onderzoek is gebleken dat die verwondering ook uitermate belangrijk is om onszelf niet als centrum van het universum te leren zien, maar wel als één van de vele schakels in de natuur waarin we leven.
Bovendien nemen deze jongeren hun affectie en respect voor de natuur ook mee naar hun latere volwassen leven. Redenen genoeg om het “nature-deficit disorder” zoals het door de Amerikaanse auteur Richard Louv werd benoemd in zijn beroemde boek ‘Het Laatste Kind in het Bos’ pro-actief te proberen counteren. Met de Mini-/Medium-/MaxiWouden willen we dit streven concreet helpen maken in de Vlaamse gemeentes.
Via dit concept wil BOS+ met een hele range aan mogelijkheden gemeenten ondersteunen om (bio)diverse, toegankelijke, en speelvriendelijke groenvoorzieningen aan te leggen met het oog op een aanbod voor alle gemeentebewoners dat optimaal zijn vele functies – van biodiversiteit over klimaatregulering tot recreatie – kan vervullen. Bij de realisatie wordt belang gehecht aan de participatie van burgers, lokale jeugdverenigingen, scholen, bedrijven en overheden. Bovendien kan er flexibel omgesprongen worden met de oppervlakte en mogelijke invulling van jouw M*-Woud.
- een publiek park;
- een bestaande speelzone;
- een – te vergroenen – speelplaats;
- gemeenschappelijke gronden van een wijk;
- private gronden van particulieren of bedrijven, al dan niet tijdelijk in te richten als M*-Woud.
De opmaak van het plan verloopt op een participatieve manier waarbij we d.m.v. workshops proberen om de latere gebruikers en beheerders intensief te betrekken, en hun (realistische) wensen en randvoorwaarden te integreren in het plan.
Mini-/Medium-/MaxiWouden
Om optimaal te kunnen inspelen op de noden van de gemeente bieden we een range van mogelijkheden aan:
Het Miniwoud: een bosje dat je kan aanleggen op een ‘verloren’ stukje van een park, speelplaats, kerkhof, ziekenhuis, zorgcentrum, … Hier kan een sociale invulling aan gegeven worden zodat dit een meerwaarde aan de omgeving biedt en mensen samenbrengt. Het is véél meer dan een postzegelbosje: we kunnen grotere klimbomen aangeplant worden, sneukelhagen, laagstam fruitbomen, buitenleslokaal, ….
- Minimale oppervlakte: 200m²
- Maximale oppervlakte: 1000m²
- Ondersteuning:
- Intensief participatief traject om in samenspraak een invulling uit te werken voor de locatie en dit samen uit te voeren.
- Ruim budget voorzien waarbinnen we de inrichting (aanplanting & bescherming) passen.
Het MediumWoud: een bos dat kan aangelegd worden op een (deel van een) perceel waar een sociale functie toegekend wordt. Het is een zone waar het aangenaam vertoeven is voor omwonenden en andere doelgroepen. Het is véél meer dan een ‘klassiek’ bosje: we kunnen grotere klimbomen aanplanten, sneukelhagen, laagstam fruitbomen, buitenleslokaal, …. Er kan een gradiënt voorzien worden van dichter en minder dicht beplantte zones.
- Minimale oppervlakte: 1000m²
- Maximale oppervlakte: 5000m²
- Ondersteuning:
- Participatief traject om in samenspraak een invulling uit te werken voor de locatie en dit samen uit te voeren.
- Budget voorzien waarbinnen we de inrichting (aanplanting & bescherming) passen.
Het MaxiWoud: dit type komt overeen met het ‘klassieke bos’. Deze grotere bossen worden aangeplant met klein (goedkoper) bosgoed. Hiervoor selecteren we geschikte inheemse soorten gelet op de ondergrond van het perceel.
- Minimale oppervlakte: 5000m² of in combinatie met Mini-/MaxiWoud
- Maximale oppervlakte: /
- Ondersteuning:
- Participatief: hiervoor wordt geen participatief traject voorzien.
- Indien gewenst kunnen we volgende ondersteuning voorzien
- Ontwikkelen vergunningsaanvraag
- Ontwikkelen subsidieaanvraag
- Administratie terreinwerkzaamheden (opvragen offertes) en bestellen plantgoed
- Opmaak bebossingplan
- Bijkomende financiële ondersteuning mogelijk wanneer voldaan wordt aan een aantal ‘spelregels’
Meer informatie hieromtrent kan je terugvinden in de afzonderlijke fiche Aanplanten van bossen? BOS+ zorgt voor technische en financiële ondersteuning via PPS
Het M*-Woud: Het is natuurlijk ook mogelijk om een combinatie te maken van bovenstaande formules om jou M*-Woud op maat samen te stellen. Zo kunnen we voor een gedeelte van het perceel een zeer intensieve invulling voorzien en een gedeelte dat focust op klassieke bebossing & biodiversiteit. Hierin kan natuurlijk een gradiënt voorzien worden.
- Minimale oppervlakte: 1000m²
- Waarvan minimaal 200m² via participatief traject wordt ingevuld
- Prijszetting afhankelijk van oppervlakte participatief vs niet-participatief deel
- Voorbeeld 1:
- Totale oppervlakte 4500m²
- Participatieve invulling: 500m³ = MiniWoud
- Klassieke invulling: 4000m² = MaxiWoud
- Voorbeeld 2:
- Totale oppervlakte 42.000m²
- Participatieve invulling: 2.000m³ = MediumWoud
- Klassieke invulling: 40.000m² = MaxiWoud
- Werd er al een voortraject doorlopen (vb. klimaatgroenscan)?
- Zijn er gronden beschikbaar of dienen deze nog verworven te worden?
- Zijn er specifieke eisen van functies voor de aan te planten zone: moet er gekeken worden naar een bijdrage aan gezondheid (omdat er bv. een ziekenhuis of zorginstelling in de buurt is), is er een overstromingsproblematiek, is de aanleg van een buffer tegen visuele overlast, geluid of fijn stof aangewezen, enz…?
- Gewenste grootte van de aan te planten zone?
- Afmetingen en vorm?
- Ecologische kenmerken: type ondergrond, waterhuishouding, enz...;
- Sociale omgeving: publiek park, speelplaats, bij zorgcentrum, enz...;
- Inclusief terreinbezoek;
- Visievorming met aandacht voor bovenstaande elementen, licht-donker plekjes; ev. reliëf benutten of inbrengen, enz…;
- We doen ook een voorstel voor het aanbrengen van natuurlijke rust- en speelinfrastuctuur (een ondiepe poel met stapstenen; één of meerdere liggende boomstammen, een wilgenhut, …)
- Welke lokale soorten kunnen aangeplant worden?
- Streven naar een optimale drie-dimensionale invulling;
- We kiezen voor een deel van de oppervlakte dat we beplanten met snelgroeiende boomsoorten of hoogstamfruit of enkele reeds grote (klim)bomen, zodat we op korte termijn al een natuurlijk ecosysteem creëren waar gerecreëerd kan worden.
- Formulering inrichtingsplan;
5. Aanplant van het M*-Woud
- De bomen worden geleverd en geplant d.m.v. een publiek plantevenement, samen met beleidsmakers, omwonenden, beoogde gebruikers;
- Hierbij doen we beroep op lokale vrijwilligers die komen helpen bij het aanplanten. Dit zorgt voor een grotere lokale betrokkenheid.
- Een contactpersoon met expertise volgt het project op en geeft inhoudelijke feedback; aanwezigheid op startvergadering en terreinbezoek;
- Gemeentelijke medewerkers met relevante expertise worden betrokken bij bilaterale overlegmomenten om indien nodig knelpunten en opportuniteiten te helpen detecteren;
- Aanduiden van zone die aangeplant zal worden
- Indien nodig: aankoop gronden;
- Input inzake lokale soorten die gewenst zijn + terugkoppeling over voorgestelde inrichtingsvisie en -plan;
- Mee promotie voeren met BOS+ voor de workshops en voor de aanplanting (bereiken van lokale burgers, omwonenden, kinderen uit gemeentelijke school, enz...) voor het aanplanten van het M-Woud.
- Kristien Ooms (projectcoördinator BOS+): kristien.ooms@bosplus.be en 0485/209.411
- Lauren Maes (projectmedewerker BOS+): lauren.maes@bosplus.be en 09/264.90.50
- Bert De Somviele (directeur BOS+): bert.desomviele@bosplus.be en 0474/274.094
