U bent hier

Home » Aanbod » Smullen van een voedselbos

Smullen van een voedselbos

Doelgroep: 
Burger, Lokaal bestuur
Thema: 
Natuur en bos
Ruimte
Voeding
Type info: 
Begeleiding (persoonlijk)
Lauren Maes BOS+ of Jan Vanoppen Velt
lauren.maes@bosplus.be Tel. 09/264 90 50 of jan@velt.nu Tel 03/281 74 75
BOS+ en Velt helpen jouw gemeente graag bij het ontwerp en de aanleg van een op maat gemaakt voedselbos, voor én met de inwoners.
 
“Een voedselbos is een door de mens ontworpen plantengemeenschap, naar het model van een natuurlijk bos of een bosrand.  Bomen, struiken, planten en kruiden vormen verschillende lagen eetbare gewassen. Je kan er niet enkel in plukken, maar ook gewoon genieten, spelen, ontmoeten, leren, én het bruist van biodiversiteit.” 
 
Naast de sterke verwevenheid van landbouw en natuur  vloeien de verschillende functies er spontaan in elkaar over om zo een bruisende plek in de gemeente te creëren: productie van gezond en lokaal voedsel, een sociale ruimte voor ontspanning en ontmoeting, educatieve inspiratie voor kinderen, koolstof die wordt vastgelegd dankzij de bomen die ook voor verkoeling zorgen. Een vakkundig ontworpen voedselbos evolueert naar een gezond, zichzelf in stand houdend ecosysteem met een grote biodiversiteit. 
 
Een voedselbos kan helemaal op maat ontworpen worden rekening houdend met de noden van de bevolking en van de locatie. Van een voedselbosrand over een eetbaar park tot een groot bos, er is een voedselbosvariant voor quasi elk type terrein. Velt en BOS+ ondersteunen jouw gemeente graag om de juiste ontwerpkeuzes te maken op maat van de plaats en de noden van de inwoners en ze vervolgens samen uit te voeren. 
 
Projectinhoud en -verloop
 
Velt en BOS+ slaan de handen in elkaar om samen met de gemeenten de plannen uit te werken voor de aanleg van een voedselbos. Hiervoor wordt er in eerste instantie op zoek gegaan naar een geschikte locatie. Deze moet minstens 500m² groot zijn en kan bijvoorbeeld deel uitmaken vanwee
  • een publiek park;
  • gemeenschappelijke gronden van een wijk;
  • een groter bosgebied;
  • private gronden van particulieren of bedrijven;
  • een bestaande speelzone;
  • een – te vergroenen – speelplaats;
     
De opmaak van het plan verloopt bij voorkeur op een participatieve manier waarbij we d.m.v. workshops proberen om de latere gebruikers en beheerders intensief te betrekken, en hun (realistische) wensen en randvoorwaarden te integreren in het plan. Hiervoor zetten we in op een participatief traject met omwonenden, kinderen van de nabijgelegen school, jeugdbewegingen, geïnteresseerde burgers, verenigingen, enz. Op deze manier worden ze niet alleen nauw betrokken bij de inrichtingsvisie maar ook bij de uiteindelijke realisatie, en wordt het dus ‘hun’ voedselbos. Samen met de gemeente zal vooraf (zie fase 0) het gewenste participatieniveau bepaald worden. Op basis hiervan wordt een traject op maat opgemaakt.
 
De 1e fase zal bestaan uit de opmaak van een inrichtingsschets waarop de verschillende vegetaties en eventueel recreatieve infrastructuur of landmarks aangeduid worden. Per vegetatietype wordt een voorstel van de aan te planten soorten en het te voeren beheer geformuleerd. Hierbij wordt er vooral gekeken naar inheemse soorten, eetbare soorten en soorten die een ondersteunende functie hebben binnen het geheel (aantrekken van bestuivers, voedingsstoffen fixeren, ed.), en een grote variatie aan soorten die ook in hoogte verschillen zodat er optimaal gebruik gemaakt wordt van de driedimensionale ruimte. Hierbij schenken we veel aandacht aan de juiste plant op de juiste plaats (technische bodem- en klimaatcondities). Bovendien houden we steeds het multifunctionele karakter van het voedselbos in gedachten, afgestemd op de noden van de omgeving: ontmoetingsplek, speelzone, rustplaats, …  Het plan bevat ten slotte ook een voorstel van timing. 
 
Na de goedkeuring ervan door de gemeente (en eventueel na advies door ANB), wordt de volgende stap uitgevoerd: de realisatie van het voedselbos zelf. Velt & BOS+ dragen bij aan de communicatie, geven advies rond de terreinvoorbereiding en de aankoop en aanplant van het plantgoed. Dit laatste kan indien gewenst ook voorzien worden binnen het project of kan door de gemeente zelf uitgevoerd worden. Bij de aanplanting betrekken we eveneens de omwonenden, kinderen van de nabijgelegen school, jeugdbewegingen, geïnteresseerde burgers, enz. zodat zij ‘hun plekje’ vorm kunnen geven en afwerken. Daarnaast kan er optioneel een beheertraject (voor het opvolgen van de aanplant) en opleidingstraject (gefocust op bepaalde onderwerpen) voorzien worden.
 
De eventuele aankoop van de gronden (tijd en kosten), het verwijderen van bestaande infrastructuren of verhardingen, het aanbrengen van nieuwe infrastructuren of verhardingen, of het uitvoeren van grondverzet is niet voorzien binnen het financiële bestek van dit aanbod.
 
Plan van Aanpak
 
Het project verloopt stapsgewijs, en is flexibel qua timing en invulling gelet op de specifieke situatie in de gemeente. Dit kan besproken worden in de briefing voorafgaand aan de start van het project, namelijk in Fase 0.
 
FASE 0 – Voorbereidende vergadering met gemeente voorafgaand aan de start van het project Bespreking van de verwachtingen, noden en beperkingen van de gemeente
  • Werd er al een voortraject doorlopen (vb. klimaatgroenscan)
  • Locatie & omgeving
  • Wat was het voormalig gebruik van het perceel, bv. akker, weide, ... en waren er eventuele vervuilende activiteiten in de omgeving van het perceel?
  • Zijn er de voorbije jaren bodemanalyses uitgevoerd van het perceel zelf? Zijn er andere analyses naar vervuilende stoffen in de omgeving gebeurd?
  • Participatie burgers
  • Verwachtingen/doelstellingen van de gemeente voor dit project
 
Fase 1 – Opmaak van een inrichtingsschets
Dit omvat:
  • Terreinbezoek voor gedetailleerde selectie van de zone en beschrijving van de eigenschappen. 
  • Uitvoering staalname, ontleding bodem en opmaak advies omtrent veiligheid en bodemvruchtbaarheid
  • Visievorming met aandacht voor bovenstaande elementen
  • Participatief traject met de buurtbewoners, scholen, jeugdbewegingen ed.
  • Opmaak plannen: aanplant, beheer, timing
 
Fase 2 - Aanplant en opvolging van het voedselbos
Dit omvat:
  • Samen het voedselbos aanleggen
  • Optionele mogelijkheden voor een verdere opvolging
    • Extra terugkomdagen om het beheer van het voedselbos op te volgen.
    • Extra educatief/technisch begeleidingstraject rond voedselbos.
    • Begeleidingstraject voor de vorming van een werkgroep.
 
Timing
 
Dit aanbod geldt voor de standaard-oppervlakte van 500 m² en met aanduiding van optionele trajecten en terugkomdagen. We zijn flexibel om dit te bespreken in de briefing voorafgaand aan de start van het project. 
 
 
De gemeente is zelf verantwoordelijk voor
 
  • Een contactpersoon met expertise volgt het project op, geeft inhoudelijke feedback en is aanwezig op de startvergadering en het terreinbezoek.
  • Gemeentelijke medewerkers met relevante expertise worden betrokken bij bilaterale overlegmomenten om indien nodig knelpunten en opportuniteiten te helpen detecteren.
  • Aanduiden van zone die aangeplant zal worden:
    • Indien nodig: aankoop gronden;
    • Indien nodig advies ANB;
    • Vergunning.
  • Infrastructuur en voorbereidende werken & materialen die daarvoor nodig zouden zijn.
  • Aankoop van materiaal en plantgoed.
  • Mee contacten leggen met omwonenden, lokale scholen, jeugdbeweging en ander mogelijk geïnteresseerden binnen de gemeente.
  • Mee promotie voeren met Velt & BOS+ voor de workshops en voor de aanplanting (bereiken van lokale burgers, omwonenden, kinderen uit gemeentelijke school, enz...) voor het aanplanten van het Voedselbos
Richtprijs
Het basisaanbod omvat de manuren die in de timing hierboven aangegeven wordt voor een minimale zone van 500m². Dit kan uitgevoerd worden voor een budget van ongeveer 11.400 euro (excl. BTW).
 
Dit is natuurlijk een richtprijs. Velt en BOS+ maken een gedetailleerde offerte op maat voor het project, na de briefing door de gemeente met de bespreking van de verwachtingen, de doelstellingen, de gewenste participatiegraad van de burgers en de grootte van het terrein. 
 
Contactpersonen
 
VeltBOS+
Getuigenissen van klanten: 

In Nevele begeleidde Velt voor de gemeente de opstart en aanplant van een voedselbos. Het project wil zowel bijdragen aan de gemeentelijke klimaatdoelstellingen als inclusie bevorderen.

Tine Monseré (milieuambtenaar Nevele):

“We leggen een voedselbos aan. Met fruitbomen en bessenstruiken, maar ook met een elfenbosje, een wilgentunnel, een blote-voetenpad en kippen en geiten. Het bos komt op een terrein van De Vierklaver, een dagcentrum voor mensen met een mentale beperking. Iedereen is er welkom.”
“We wilden onze burgers mee laten nadenken over het bosje – Velt begeleidde dit inspraaktraject. Op basis daarvan heeft de landschapsarchitect haar plannen nog wat bijgestuurd. Het bos zorgt niet enkel voor heerlijke vruchten maar wordt ook een ontspannende ontmoetingsplek voor jong en oud”.

“Eind maart 2019 werden samen met een groep vrijwilligers en bewoners de eerste bomen aangeplant.
Hopelijk wordt het volgende zomer al volop braambessen en ander lekkers smullen.”