U bent hier

Zo moet de Antwerpenaar zijn uitstoot halveren

Bron: 
De Tijd 2 december 2020
Dit artikel werd gereproduceerd met toestemming van de uitgever, alle rechten voorbehouden. Elk hergebruik dient het voorwerp uit te maken van een specifieke toestemming van de beheersvennootschap License2Publish: info@license2publisch.be.
Foto Paul Hermans upload.wikimedia.org
De stad Antwerpen wil tegen 2030 de CO₂-uitstoot met 50 tot 55 procent terugdringen. Warmtenetten, minder verplaatsingen met de auto en een renovatiegolf in de Antwerpse vastgoedmarkt moeten daartoe bijdragen.
 
Met nog één maand te gaan ziet het ernaar uit dat de stad Antwerpen haar klimaatdoelstelling voor 2020 zal halen. De bedoeling was om in de sectoren waar de stad via haar beleid kan sturen de CO2-uitstoot met 20 procent te doen dalen tegenover 2005. Met die doelstelling in zicht heeft het Antwerpse stadsbestuur ook haar volgende klimaatplan goedgekeurd met de aangescherpte doelen voor 2030. Tegen dan moet de uitstoot met 50 tot 55 procent dalen, zoals Europa in de Green Deal naar voren schuift. Een reeks maatregelen zijn afgesproken om tot daar te geraken.
 
1) Woningen
 
De energie met de laagste uitstoot is de energie die niet verbruikt hoeft te worden. Antwerpen wil dan ook een stevige inhaalbeweging maken in het renoveren en beter isoleren van bestaande woningen. Nu krijgt jaarlijks slechts 0,7 procent van de Antwerpse woningen een grondige energetische renovatie. De komende tien jaar moet die vernieuwingsgraad opgetrokken worden tot gemiddeld 2,5 procent per jaar. Daarvoor is 855 miljoen euro aan extra investeringen nodig tegen 2030.
 
Schepen van Leefmilieu Tom Meeuws (sp.a) mikt op een inhaalbeweging bij de grote appartementsgebouwen. Er zijn 685 private woonblokken geselecteerd waar de stad wil inzetten op warmtenetten, warmtepompen en nieuwe werkingsvormen om ook huurders toegang te geven tot zonne-energie. ‘Veel renovaties gebeuren nu niet omdat zowel voor de verhuurder als de huurder zo’n investering niet rendeert’, zegt Meeuws. ‘Om dat probleem te verhelpen willen we de verenigingen van mede-eigenaars beter begeleiden en inzetten op het systeem waarbij een derde partij investeert in klimaatbesparingen. Die kan de investering terugverdienen door ze te verrekenen in de energiefactuur van de bewoner, die zijn verbruik ziet dalen.’
 
Via energieleningen en gespecialiseerde begeleiding wil de stad inwoners aanmoedigen om hun woonst grondig te renoveren. Het stadsbestuur plant ook een aanpassing van de bouwcode om klimaatinvesteringen te versnellen. Alle nieuwbouw moet vanaf 2027 met een warmtenet of een warmtepomp verwarmen en tegen 2030 moet het gebruik van stookolie en steenkool uitdoven. Vandaag is 1 procent van de Antwerpse woningen uitgerust met een warmtepomp. De stad hoopt dat percentage tegen 2030 op te krikken naar 25 procent.
 
 
2) Gebouwen
 
Ook voor de gebouwen uit de dienstensector zoals kantoren, handelszaken, bibliotheken, scholen, ziekenhuizen en culturele centra mikt het stadsbestuur op een inhaalbeweging. Om daar de versnelling van het renovatietempo te realiseren schat het stadsbestuur dat de komende tien jaar voor 590 miljoen euro bijkomende investeringen nodig zijn.
 
Net zoals voor de woningmarkt ziet de stad toekomst in de aanleg van warmtenetten die restwarmte van de Antwerpse havenbedrijven naar de binnenstad brengen. De beste locaties daarvoor zijn geselecteerd en tegen 2030 zouden collectieve warmtenetten 5.100 grote gebouwen moeten verwarmen. Voor de verwarming van de stadsdiensten kijkt Antwerpen ook naar de productie van hernieuwbaar gas op basis van de gft-verwerkingsinstallatie in Brecht. Tegen 2030 moet een kwart van de gebouwen in Antwerpen verwarmen met een warmtepomp.
 
3) Energie
 
Het stadsbestuur verwacht dat tussen 2018 en 2030 de capaciteit van de geïnstalleerde zonnepanelen verzesvoudigt tot 400 megawatt. Voor windmolens verwacht het zelfs dat zeven keer meer energie geproduceerd wordt.
‘Voor de investeringen in hernieuwbare energie is er genoeg kapitaal en goesting bij private investeerders’, zegt Meeuws. ‘Wij kunnen ons ervoor engageren dat de vergunningen voor windturbines in de Antwerpse haven vlot worden toegekend of we kunnen nieuwe vormen van 'zonnedelen' stimuleren, zodat burgers mee kunnen genieten van de opbrengst van zonnepanelen op het dak van een magazijn of een kerk.’
 
4) Kleine industrie
 
Net zoals de Vlaamse klimaatplannen zegt het Antwerpse klimaatplan niets over de uitstootreductie van de grote fabrieken, elektriciteitscentrales, raffinaderijen en chemische installaties in de Antwerpse haven. De reductie van hun CO2-uitstoot wordt geregeld via het Europese ETS-systeem en daar heeft Antwerpen niets over te zeggen. Wel is er de kleinere industrie waarvoor de stad maatregelen kan nemen. De stad wil daar vooral inzetten op energie-efficiëntie. Omdat de verwachting is dat de sector nog fors groeit, zal de verdere CO2-besparing er eerder beperkt zijn.
 
5) Transport
 
Ook in het transport verwacht Antwerpen geen grote klimaatwinst te boeken. Met de voorspelling dat het personenverkeer in Antwerpen de komende tien jaar nog met 20 procent toeneemt en het vrachtverkeer met 19 procent is het vooral zaak te bereiken dat de uitstoot niet toeneemt zoals de voorbije jaren het geval was.
 
In Antwerpen gebeurt nu 82 procent van de personenverplaatsingen met de auto. De bedoeling is dat tegen 2030 nog maar de helft met de auto gebeurt en de fiets en het openbaar vervoer de andere helft overnemen. De stad plant daarvoor investeringen in fietsinfrastructuur en openbaar vervoer, zoals de verlenging van tramlijnen. Het fel aanscherpen van de lage-emissiezone is volgens Meeuws niet aan de orde. Wel moeten tegen 2030 alle bussen elektrisch rijden en wil de stad samen met grote bedrijven zoals koerierdiensten kijken hoe die hun vloot emissievrij kunnen maken. In het vrachtverkeer moet de omschakeling van vrachtwagens naar de binnenvaart in 2030 een besparing van 67.000 ton CO2 opleveren. Tegen dan verwacht de stad dat 5 procent van de vrachtwagens elektrisch rijdt.

 

Bekijk ook het debat op ATV tussen Schepen van Leefmilieu Tom Meeuws en Laurien Spruyt Expert en woordvoerder mobiliteit en klimaat van Bond Beter Leefmilieu