Nudging voor een beter klimaat?
Voetgangers op kruispunten quizvragen voorschotelen in de hoop dat ze op die manier het rode licht niet langer negeren: het is de recentste vorm van 'nudging', een manier om mensen hun gedrag te sturen zonder dat ze daar bewust van zijn. "Maar waar eindigt sturing en begint manipulatie?", vragen critici zich af.
Het 'mikvliegje' in het mannentoilet? Nudging. Gezonde voedingswaren op ooghoogte in de supermarkt? Nudging. De percentages van mensen die vorig jaar op tijd waren met hun belastingen, duidelijk vermeld op uw aangifte? Jazeker, nudging.
Sinds gedragseconoom Richard Thaler in 2008 met co-auteur Cass Sunstein het boek 'Nudge' schreef, is de theorie wijdverspreid, de toepassingen nagenoeg eindeloos, zowel in de publieke als in de private sfeer. Eergisteren nog hield Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts het proefproject 'Safe Crossing' boven de doopvont: in Antwerpen staan op enkele kruispunten schermen waarop quizvragen verschijnen. Het doel: wachtende voetgangers net zo lang bezighouden tot het licht op groen springt, zodat ze niet in de verleiding komen om het rode licht te negeren.
Byebye tijdverlies
"Goed idee", zegt gedragsbioloog Mark Nelissen. "Wachten voor een rood licht vinden we tijdverlies. Zeker als er geen verkeer is of als we dénken dat er geen auto's op komst zijn. Met dat quizje krijg je iets informatiefs in de plaats. Iets interessants, absoluut geen tijdverlies. Wees maar zeker dat het zal werken."
De omgeving waarin mensen functioneren, moet dusdanig worden aangepast dat ze voortaan de juiste keuzes maken.