Geen Roundup meer voor het onkruid in je tuin. Wat zijn de alternatieven?
De Vlaamse regering zal het gebruik door particulieren van glyfosaat verbieden. Maar de grootste verbruiker is de landbouw.
Alternatieven Lees verder onderaan
VAN ONZE REDACTRICE INGE GHIJS
BRUSSEL Tot er wetenschappelijke duidelijkheid bestaat over de gezondheidsrisico’s zal het gebruik door particulieren van glyfosaat, dat onder meer in de onkruid-verdelger Roundup zit, verboden worden. Dat is wat Vlaams minister van Natuur en Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) zo snel mogelijk aan de Vlaamse regering wil voorstellen.
De aanleiding vormen de interne mails van Monsanto (producent van Roundup), waaruit blijkt dat het bedrijf er alles aan heeft gedaan om te voorkomen dat mogelijke gezondheidsschade door glyfosaat bekend zou raken (DS 24 april). Het bedrijf schreef zelf papers en schakelde wetenschappers in om glyfosaat te verdedigen.
‘Voor particulieren lijkt het mij zinvol om het voorzorgsprincipe toe te passen’, zegt Jan Pauwels, de woordvoerder van minister Schauvliege die zelf op een EU-Milieuministerraad in Malta zit. ‘Landbouwers zijn beter vertrouwd met de risico’s van dergelijke middelen. Particulieren gebruiken het slechts sporadisch. We willen hen beschermen tegen verkeerdelijk gebruik.’
Op akkers en weiden
Sinds 2013 monitort de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid ook het gebruik van glyfosaat door particulieren. In heel België ging dat in 2013 om 41.093 kilo, 7 procent van de verkoop van alle glyfosaat in België. Openbare besturen, voor wie het nochtans verboden is om nog pesticiden in te zetten, gebruiken nog altijd zo’n 6.000 kilo glyfosaat.
Vlaanderen volgt hiermee Wallonië, waar al vanaf 1 juni het gebruik door particulieren verboden wordt. Ook daar ontspringt landbouw dus de dans. Nochtans is de landbouw goed voor zo’n negentig procent van het totale glyfosaatgebruik in Vlaanderen.
In 2012 (meer recente cijfers zijn er niet) ging het in de landbouw om 140.756 kilo glyfosaat. Boeren gebruiken het vooral om akkers of weiden onkruidvrij te maken voor er gezaaid of geplant wordt. Het is de op een na meest gebruikte pesticide na mancozeb, een schimmelbestrijder.
Verkopen mag, gebruiken niet
Uit de cijfers blijkt hoe dan ook dat de landbouwsector de grootverbruiker is van glyfosaat. Het verbod voor particulieren zal dus weinig uithalen. Toxicoloog Jan Tytgat pleitte al in onze krant om het grootschalige gebruik van de landbouwers te verbieden, niet dat van de particulieren (DS 26 april).
Volgens de Boerenbond hebben landbouwers geen alternatief voor glyfosaat. ‘Er zijn wel andere gewasbeschermingsmiddelen, maar die zijn duurder, werken minder goed en zijn arbeidsintensiever’, zegt Anne-Marie Vangeenberghen, woordvoerder van de Boerenbond.
Met de nieuwe maatregel van Schauvliege ontstaat straks wel de bizarre situatie dat in Vlaanderen en Wallonië het gebruik van glyfosaat voor particulieren verboden zal zijn, maar dat de verkoop wel is toegestaan. Zo’n verbod kan alleen door de federale overheid ingevoerd worden.
Alternatieven
Voor particulieren zijn er voldoende alternatieven, nu het gebruik van glyfosaat (en dus ook Roundup) verboden wordt.
‘Door de grond te bedekken, kan je al veel onkruid voorkomen’, zegt Barbara Creemers van Velt, de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren, die tegen 2020 alle pesticiden wil bannen uit de tuin. ‘Zet plantjes op plekken waar anders onkruid groeit. In de moestuin kan je beter mulchen – de bodem bedekken met organisch materiaal. Paadjes, opritten en terrassen een keer per week vegen of borstelen helpt ook.’
Voor het verwijderen van onkruid heeft Velt pesticidenvrije suggesties: wieden, of maaien (maar dan wel meerdere keren). Ook onkruidbranders zijn een goed alternatief voor pesticiden. ‘Ze geven een hittestoot aan de plant, waardoor de celwanden barsten en de plant sterft. Wie zich geen brander wil aanschaffen, kan ook altijd het hete kookwater van pasta of aardappelen uitgieten over ongewenste planten.’ (hs)
