Een Tuinwijk die leeft. Merelbeke en Velt samen aan het werk.
De zomer loopt op zijn eind. De lange dagen beginnen stilaan in te korten, het wordt frisser, de zon moet vaker plaatsmaken voor een sluier regenwolken. De buren in de Tuinwijk Jan Verhaegen in Merelbeke gaan sneller naar binnen aan het eind van de dag, de wind doet de eerste vallende bladeren door hun voortuintjes tollen.
De Tuinwijk Jan Verhaegen is onderdeel van de wijk Flora en werd in de jaren 60 gebouwd als een sociale woonwijk, haast perfect in het midden tussen het station van Merelbeke en het kanaal. Vandaag wonen er nog steeds enkele mensen die er toen introkken, maar ook steeds meer jonge gezinnen noemen de wijk nu hun thuis. Het is een typische Vlaamse dorpsbuurt: keurige huizen met elk een klein net voortuintje, proper gemaaid en afgebakend met een muurtje of een hek. ‘Tuinwijk’ was de naam die de buurt kreeg nog voor ze er stond.
Gemeente voor de Toekomst was een welkom geschenk. Het project bood expertise waar wij binnen de gemeentelijke diensten geen uitgebreide kennis van hadden. Jan Van Damme.
“Het idee van de tuinwijk past in onze opmaak van een groenbelevingsplan voor de wijk Flora”, vertelt Jan Van Damme, ruimtelijk planner van Merelbeke. “Toen we in de zomer van 2016 weet kregen van Gemeente voor de Toekomst, hebben we besloten om ons in te schrijven en zijn we volop aan de slag gegaan om ons idee rond het project in de Tuinwijk te concretiseren. Gemeente voor de Toekomst was een welkom geschenk. Het project bood expertise waar wij binnen de gemeentelijke diensten geen uitgebreide kennis van hadden; bewoners sensibiliseren rond milieuvriendelijk groen, publiek maar ook privaat.”
De organisatie Velt van Gemeente voor de Toekomst ziet wat mogelijk is hier. Geert Gommers, tuinspecialist bij Velt, vertelt: “In de Tuinwijk Jan Verhaegen heb je tuintjes, heb je stukjes groen langs de straat. Alleen: nu is het passief, monotoon groen, waar niet veel gebeurt. Samen met de buurtbewoners gaan wij aan de slag om dit om te vormen naar actief, biodivers belevingsgroen, waar mensen en dieren ervaringen kunnen opdoen.”
Ook Jan Van Damme is enthousiast over de toekomstige look van de Tuinwijk. “We streven naar een wijk die niet enkel een handvol bomen en geïsoleerde grasperkjes in het straatbeeld telt, maar waar het straatbeeld écht groen aanvoelt, waar groene openbare ruimte gecreëerd wordt die aanzet tot ontmoeting en spelen, zowel voor jong als voor oud.”
Hoe wil hij dat precies aanpakken? “We gaan het groen met elkaar verbinden, in akkoord en overleg met de mensen die hier wonen. De muurtjes en hekken maken plaats voor bijvoorbeeld eetbare planten van bij ons, met meer plaats voor iedereen. In een latere fase gaan we ook aan leefstraten werken, en komt er een plan om de autodruk in de straten hier te verminderen.”
We gaan het groen met elkaar verbinden, in akkoord en overleg met de mensen die hier wonen. De muurtjes en hekken maken plaats voor bijvoorbeeld eetbare planten van bij ons, met meer plaats voor iedereen.
Een eerste stap werd al gezet, in een zomerweekend dit jaar kwamen meer dan vijftig buurtbewoners naar de plannen kijken en hun mening geven. De volgende dag bekeek Jan Van Damme samen met iemand van Velt verschillende voortuintjes van dichtbij. Alle nieuwsgierigen kregen ‘huiswerk’ mee: wat valt hen op, hoe willen zij hun wijk een extra cachet geven? Wat zijn hun plannen met hun eigen tuintje? De gemeente experimenteerde deze zomer ook al met de nieuwe invulling van het buurtpleintje.
“Het experiment houdt in dat een groot deel van de ruimte waar we een openbare groene ruimte wensen, tijdelijk als groene ruimte is ingevuld. Voorheen was dit een doorsteek voor gemotoriseerd verkeer, nu is dat niet meer mogelijk. Op die manier ervaren buurtbewoners wat een centrale groenzone in de wijk voor hen kan betekenen. Bij het definitieve ontwerp kunnen we dan rekening houden met eventuele knelpunten/opmerkingen die door de buurtbewoners worden aangebracht”, legt Jan Van Damme uit. “Maar we maken ons weinig zorgen: de meeste bewoners zijn erg enthousiast over de plannen.”
Een buurt verander je niet van vandaag op morgen. In het najaar is er een tweede bijeenkomst in de wijk, in het voorjaar van 2018 is het echte planten gepland, net als de definitieve aanleg van het buurtpleintje.
Zodat de Tuinwijk Jan Verhaegen volgende zomer bruist van leven, en de buurtbewoners de lange warme dagen met plezier in hun straat zitten, kinderen er joelend spelen, je een aardbei of besje kunt plukken uit de nieuwe eetbare wijktuin. Zodat de Tuinwijk een échte tuinwijk wordt.
Dit project ontvangt steun van de Nationale Loterij.
