U bent hier

Een burgercoöperatie aan het werk. Interview met Jan De Pauw projectingenieur bij Ecopower.

Bron: 
Vormingplus Gent-Eeklo

Ecopower is een energiecoöperatie die samen met meer dan 50.000 coöperanten investeert in hernieuwbare energie. Wie coöperant en dus mede-eigenaar is van Ecopower, kan ook kiezen voor Ecopower als elektriciteitsleverancier.  Jan De Pauw is er sinds 2009 projectingenieur.

Waarin verschilt Ecopower van een gewone energieleverancier?

‘Ecopower is een burgercoöperatie die tegelijk producent en leverancier is. Coöperanten kopen een aandeel om eigen projecten te financieren en worden zo mede-eigenaar van de collectieve installaties, de windturbines en de zonnepanelen, maar ook van de stroom die daarmee geproduceerd wordt. Toen de elektriciteitsmarkt geliberaliseerd werd, heeft Ecopower een leveringsvergunning aangevraagd om die stroom ook thuis te kunnen gebruiken. Die stroomlevering is een dienstverlening aan de coöperanten en gebeurt aan kostprijs. Commerciële energieleveranciers zijn erop gericht om zoveel mogelijk winst te maken op de stroomlevering.’

Coöperanten worden mede-eigenaar van de windturbines en de zonnepanelen, maar ook van de stroom die daarmee geproduceerd wordt.

Het duurzame aspect is wellicht ook van belang.

‘De doelstelling van Ecopower om samen een deel van de omgevingsenergie te oogsten voor eigen gebruik, betekent dat we alleen in hernieuwbare energieprojecten investeren. Ook omdat we als democratisch bestuurde burgercoöperatie eerder waarde- dan winstgedreven zijn en met sociaal-maatschappelijke doelen werken, is het een heel duurzaam model.’

Hoe werkt zo’n burgercoöperatie in de praktijk?

‘Belangrijke contactmomenten zijn zowel de jaarlijkse Algemene Vergadering, de coöperantenavonden in oktober als de infoavonden bij concrete projecten. Als coöperant kun je veel inspraak aan boord leggen, mee dingen in vraag stellen en richting geven aan de manier waarop de coöperatie werkt. Het grote voordeel van een burgercoöperatie is het democratische bestuur: niet alleen heb je één stem op de Algemene Vergadering, maar ook bestuursrecht. Er zijn geen voorbehouden zitjes in de raad van bestuur, elke coöperant kan bestuurder en zelfs voorzitter worden. Er zijn geen postjes die toegekend worden aan een moederbedrijf of aan de grootste aandeelhouders. De thuisblijvers hebben er naar eigen zeggen alle vertrouwen in dat de coöperatie goed bestuurd wordt. Van onze 50.000 coöperanten heeft bovendien 75% slechts één aandeel. Ecopower wordt dus niet zozeer als een belegging gezien, maar als een middel om toegang te krijgen tot wind- en zonnestroom van eigen kweek.’

Wat houdt je job in?

‘Als projectingenieur realiseer ik projecten van begin tot eind: van geschikte locaties kiezen voor wind-, zonne- als WKK-projecten (warmtekrachtkoppeling, red.), over het verzorgen van contracten en vergunningsaanvragen, tot de realisatiefase met constructeurs en aannemers. Na de indienstname volgt de exploitatie, het nodige onderhoud en de keuringen. Sinds de aanbesteding van twee windturbines aan de Eeklose verbrandingsoven word ik als energieadviseur aan de stad uitgeleend om hen met raad en daad bij te staan in alles wat te maken heeft met energietransitie.’

Merk je dat de interesse groeit?

‘Ecopower was in het begin van de jaren negentig de eerste energiecoöperatie in Vlaanderen. Ondertussen zijn we uitgegroeid tot een van de grootste energiecoöperaties in Europa, waar Ecopower dikwijls als voorbeeld fungeert. We houden de aanvragen in toom. Het aantal projecten en het aantal coöperanten hoort bij een gezonde coöperatie in balans zijn. Daarom is het een goede zaak dat steeds meer burgercoöperaties ontstaan in Vlaanderen. Op twee jaar tijd zijn die in aantal verdubbeld. Ze werken allemaal ongeveer op dezelfde manier volgens de internationale coöperatieve principes (ICA-principes: Internationale Coöperatieve Alliantie). De burgercoöperaties hebben de federatie REScoop (Renewable Energy Sources Cooperatives) opgericht, met als doel om samen te werken en kennis te delen, om nieuwe coöperaties bij hun opstart te helpen zodat ze sneller het vrijwilligersstadium kunnen ontgroeien.

Daarom is het een goede zaak dat steeds meer burgercoöperaties ontstaan in Vlaanderen. Op twee jaar tijd zijn die in aantal verdubbeld.

Hernieuwbare energie wordt steeds goedkoper.

De bron is dan ook gratis, alleen de installaties zijn duur. Maar hoe meer van die installaties er gebouwd worden, hoe goedkoper ze worden. Kijk naar zonnepanelen: die werden vijf jaar geleden nog zwaar gesubsidieerd. Tegenwoordig maak je geen goedkopere stroom dan die op eigen dak met je eigen zonnepaneel, zonder subsidies. De nodige steun voor windturbines is in diezelfde periode gehalveerd. Brandstoffen zijn in vergelijking dure energiebronnen. Ze zorgen bovendien voor bijkomende problemen: fossiele brandstoffen leiden tot klimaatverandering en nucleaire brandstoffen creëren nog eeuwen een afvalprobleem. En wie zal dat betalen?’

Dus als mensen bezorgd zijn over de toekomst op onze planeet …

‘… dan is het interessant om de stap te zetten naar hernieuwbare energie en energiebesparing. Als je dat niet individueel kunt, omdat je tuin niet groot genoeg is voor een eigen windturbine, je geen geschikt dak hebt of niet genoeg geld voor eigen zonnepanelen, dan is de collectieve aanpak van de burgercoöperaties een fantastisch deelmodel. Samen kunnen we grote projecten realiseren in eigen streek.’

Het is niet logisch dat multinationals en projectontwikkelaars onze wind en zon komen oogsten om vervolgens een dure factuur te sturen voor die elektriciteit.

En toch kennen velen het coöperatieve model niet.

‘Aan correcte informatieverstrekking en bewustwording is nog wat werk. Veel mensen denken verkeerdelijk dat ze die grote energiebedrijven nodig hebben voor hun elektriciteit. Dankzij de huidige technologie kan iedereen die nu zelf produceren, de wetgeving maakt het mogelijk om de stroom verdeeld te krijgen. Wind en zon zijn de enige natuurlijke rijkdommen in Vlaanderen. Ze zijn bovendien in elke gemeente massaal voorhanden. Het is niet logisch dat multinationals en projectontwikkelaars onze wind en zon komen oogsten om vervolgens een dure factuur te sturen voor die elektriciteit. Dat willen energiecoöperaties voorkomen, door hun energie weer in eigen handen te nemen.’

Probeer je zelf ook duurzaam te leven?

‘Een van de beste dingen die ik kan doen, is zelf het goede voorbeeld geven. Daarom probeer ik elk jaar in zaken als isolatie, dubbel glas, een zonneboiler en zonnepanelen te investeren. Vorig jaar kocht ik een tweedehands elektrisch autootje. Ik rijd nu 10.000 km gratis op zonnestroom, door de elektriciteit die ik uitspaarde met nieuwe A+++ elektrotoestellen, mijn lampen te vervangen door LED-verlichting en ervoor te zorgen dat ik ‘s nachts geen sluipverbruik meer heb. Je staat ervan versteld hoeveel je met beperkte ingrepen kunt besparen.’

Dit artikel draagt bij aan volgende duurzame ontwikkelingsdoelen: