U bent hier

De school die verwarmt met kleuterplasjes.

Ducoop wint klimaatprijs Radicale Vernieuwers.

Bron: 
De Standaard, 2 Juni 2017
Dit artikel werd gereproduceerd met toestemming van de uitgever, alle rechten voorbehouden. Elk hergebruik dient het voorwerp uit te maken van een specifieke toestemming van de beheersvennootschap License2Publish: info@license2publisch.be.
Fred Debrock

In Gent rijst een woonwijk op die grotendeels draait op gesloten kringlopen. Energie, water, grond- en afvalstoffen worden gerecupereerd en uitgewisseld: ziedaar het wonen van de toekomst.

Het is er nog niet, maar het is nu al iconisch: het nieuwe stukje Gent dat straks uit de grond schiet aan De Nieuwe Dokken. Aan de oude haven, op een steenworp van het Dampoortstation, worden de funderingen gegraven voor 400 appartementen, een school, een crèche en een sporthal. Niet alleen de unieke ligging, maar vooral de visie op de wijk is voer voor gesprek. Voor Gent moet dit een baken worden voor de stad van de toekomst.

Als je hier over dik twee jaar een woning betrekt, gaat het als volgt: het zwarte afvalwater van je vacuümtoilet wordt samen met vermalen keukenafval in de kelder van het gebouw vergist en omgezet tot biogas. Met dat biogas worden de woningen verwarmd. Het restproduct (struviet) wordt gebruikt voor de bemesting van de omliggende parken en voor een project van stadslandbouw.

Maar dat is niet alles, vertelt Lieven Demolder van DuCoop, de coöperatieve vennootschap die voor dit project werd opgericht. ‘Het grijze afvalwater wordt gezuiverd op de site en zal als proces-water worden hergebruikt door de naburige zeepfabriek Christeyns. In ruil levert het bedrijf restwarmte voor extra verwarming van de woningen. Ook uit het gezuiverde afvalwater wordt via een warmtepomp restwarmte gerecupereerd.’

Deelfietsen

Daarnaast zal zo veel mogelijk elektriciteit worden opgewekt met zonnepanelen. Slimme energiesystemen moeten leiden tot een zo efficiënt mogelijk energieverbruik in de woningen. Ook deelfietsen en elektrische deel-auto’s zullen ter beschikking staan van de bewoners. Die laatste worden via de coöperatie DuCoop gevoed met stroom en financieel betrokken bij het verhaal. Het welslagen wordt een gedeeld engagement van iedereen die hier komt wonen.

Dit project is uniek in Europa, zegt Lieven Demolder. ‘Op die schaal, met al die verschillende kringlopen, bestaat het nog nergens. Het principe dat alles lokaal gezuiverd en gerecupereerd wordt, betekent een radicale omslag in ons denken over wonen, afval en energie.’

Nogal exclusief

Hij klapt zijn laptop open en toont wat beelden van hoe de wijk er moet uitzien. Het ziet er flitsend uit. Exclusief wonen met zicht op het water. En met een schoon klimaatgeweten. Wordt dit een voorrecht voor de rijke bobo’s? Een klein appartement van 60 vierkante meter koop je hier niet voor minder dan 300.000 euro. ‘Het is nogal exclusief’, knikt Demolder. ‘Maar dat komt door de ligging. Er worden ook appartementen aangeboden via een budgetformule. Maar de technologie zelf is betaalbaar. Wij gaan uit van het principe “niet meer dan anders”. Ons duurzame energiesysteem mag niet meer kosten dan conventionele energiebronnen.’

Dit is een showcase voor wat mogelijk is, zegt Demolder. ‘Het principe kan in alle nieuwe wijken gekopieerd worden. Het heeft het potentieel om mainstream te worden bij nieuwbouw. In die zin is het radicaal vernieuwend: het bewijst dat werken met innovatieve technologie en gesloten kring-lopen haalbaar en economisch rendabel is.’

De bouw van het systeem wordt nog ondersteund door subsidies, onder meer van Europa. ‘Maar op termijn moet dit zelfbedruipend zijn. Als iedere projectontwikkelaar op die manier zou gaan bouwen, zitten we in een nieuwe werkelijkheid. De klimaatwinst die je hiermee boekt, is gigantisch.’

Energietransitie

De stuwende kracht achter het project is Clean Energy Innovative Projects, een fonds waarin onder meer de familie Colruyt participeert. Het fonds investeert in nieuwe technologieën voor duurzame energie die op het punt staan door te breken. Oprichter Peter De Smet gelooft vurig in de energietransitie, weg van fossiele brandstoffen. Hij sloeg de handen in elkaar met projectontwikkelaars Vanhaerents, Re-vive en Van Roey Vastgoed om de grensverleggende innovaties in het project van De Nieuwe Dokken toe te passen. Dat ook grotere spelers als de waterzuiveringsmaatschappij Farys en Christeyns mee in het bad gingen, kan een versnelling betekenen in de energietransitie.

We staan met Lieven Demolder op de fietsersbrug over het water en kijken naar de ‘oude’ stad aan de overkant. ‘De ultieme droom is dat we meer van dit soort projecten kunnen realiseren. En dat we die aan elkaar koppelen en een uitwisseling genereren op grotere schaal. Dat zal ook moeten gebeuren, als de stad het meent met de ambitie om CO2-neutraal te zijn tegen 2050.’ Hij grijnst. ‘Maar dat is voor later. Eerst bewijzen dat dit werkt.’

De graafmachines en kranen achter ons zijn druk in de weer. Er zit haast achter nu. Een groot deel van de appartementen is al verkocht. De school moet open in september 2019. Dat wordt dan de eerste Vlaamse school waar de klasjes verwarmd zullen worden met energie uit kleuterplasjes.

Tekst: Ine Renson, De Standaard
Foto: Fred Debrock