Burgemeestersconvenant voortaan ook juridisch afdwingbaar
dinsdag 15 juni 2021 - 17:51
Wikimedia
Het burgemeestersconvenant: van politiek engagement tot klimaathefboom
Met het burgemeestersconvenant engageren gemeenten zich om de klimaatopwarming tegen te gaan, in lijn met het Parijsakkoord. Tot nu toe gold het burgemeestersconvenant vooral als een politiek engagement, zonder veel juridische slagkracht. Daar komt nu verandering in: het convenant kan wel degelijk een reden zijn om een vergunning te weigeren. Dat heeft de Raad voor Vergunningsbetwistingen geoordeeld. Een belangrijk precedent in de strijd tegen de klimaatopwarming.
Boechout vs. tankstation
Het gemeentebestuur van Boechout weigerde in 2019 de omgevingsvergunning voor een nieuw tankstation. Het college baseerde zich daarvoor op het burgemeestersconvenant, waarmee de gemeente de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs onderschreef. Een fossiel tankstation gaat volgens de gemeente manifest in tegen de klimaatdoelstellingen waarvoor het zich engageert. De CO2-uitstoot door verkeer op diesel en benzine is namelijk een van de belangrijkste bronnen van klimaatopwarming in de gemeente. Bovendien zou het tankstation enkel fossiele brandstoffen leveren, zonder een laadpaal voor e-wagens.
Met dit arrest heeft Vlaanderen zijn eigen mini-Shellzaak.
In beroep werd de vergunning wel toegekend door de provincie. De vergunning was namelijk in overeenstemming met de klassieke Vlarem-normen over luchtkwaliteit en geluid. De provincie voerde aan dat het burgemeestersconvenant geen wettelijke grond is om een vergunning te weigeren en stelde dat dit enkel om milieutechnische redenen kon, op basis van Vlarem.
Shell in het klein
Maar daar oordeelt de Raad voor Vergunningsbetwistingen in haar arrest dus anders over. Het burgemeestersconvenant kan volgens de Raad wel degelijk een reden zijn om een vergunning te weigeren. De provincie moet in elk geval duidelijk maken waarom ze toch een vergunning geeft, als de gemeente het burgemeestersconvenant inroept tegen een vergunningsaanvraag, ook als de vergunningsaanvraag milieutechnisch in overeenstemming is met Vlarem. Omwille van de zorgplicht voor het klimaat, is de vergunningverlenende overheid altijd verplicht om na te gaan of een project verenigbaar is met de klimaatdoelstellingen die de gemeente gesteld heeft.
Dit is een belangrijk precedent voor Vlaanderen. Er werd algemeen van uitgegaan dat de doelstellingen van Parijs nooit bindend kunnen zijn voor individuele bedrijven. Daar kwam recent in Nederland verandering in met het ophefmakende Shell-arrest. De rechter oordeelde daar dat ook een individueel oliebedrijf betekenisvolle klimaatinspanningen moet leveren, in lijn met het klimaatakkoord van Parijs.
Met dit arrest heeft Vlaanderen zijn eigen mini-Shellzaak. Vanaf nu zullen overheden, naast milieutechnische aspecten, ook telkens de klimaatimpact van vergunningsaanvragen moeten beoordelen.
Erik Grietens
